Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 58 Tập 1 – Kết nối tri thức

Luận đề và luận điểm trong văn bản nghị luận

Luận đề là vấn đề chủ chốt được thảo luận trong văn bản nghị luận. Đây là nội dung bao quát, xuyên suốt toàn bộ văn bản. Thông thường, mỗi văn bản nghị luận chỉ có một luận đề. Luận đề có thể được nêu rõ trong nhan đề, trong một số câu hoặc được khái quát từ toàn bộ nội dung của văn bản. Trong văn bản nghị luận xã hội, luận đề thường là hiện tượng hoặc vấn đề đời sống được đưa ra để thảo luận.

Luận điểm là các ý triển khai những khía cạnh khác nhau của luận đề trong văn bản nghị luận. Qua các luận điểm được trình bày, người đọc có thể nhận thấy quan điểm cụ thể của người viết về vấn đề được thảo luận

Mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản nghị luận

Luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng là các yếu tố có mối liên hệ chặt chẽ và theo tầng bậc trong văn bản nghị luận. Như đã nêu ở trên, văn bản nghị luận trước hết phải có một luận đề. Từ luận đề, người viết triển khai thành các luận điểm. Để mỗi luận điểm có sức thuyết phục, cần được làm rõ bằng các lí lẽ và mỗi lí lẽ cần được chứng minh bằng các bằng chứng cụ thể. Mối liên hệ này có thể được hình dung qua sơ đồ sau:

3. Đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp

Diễn dịch, quy nạp, song song và phối hợp là các kiểu đoạn văn được phân biệt dựa vào cách tổ chức và triển khai nội dung. Việc phân biệt này liên quan đến câu chủ đề, câu thể hiện nội dung bao quát của đoạn văn.

• Đoạn văn diễn dịch: Đoạn văn có câu chủ đề đặt ở đầu đoạn, những câu tiếp theo triển khai các nội dung cụ thể để làm rõ chủ đề của đoạn văn.
• Đoạn văn quy nạp: Đoạn văn triển khai các nội dung cụ thể trước, sau đó khái quát nội dung chung bằng câu chủ đề ở cuối đoạn văn.
• Đoạn văn song song: Đoạn văn không có câu chủ đề, các câu trong đoạn có nội dung khác nhau nhưng cùng hướng tới một chủ đề chung.
• Đoạn văn phối hợp: Đoạn văn kết hợp cả diễn dịch và quy nạp, có câu chủ đề ở cả đầu và cuối đoạn.