Soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo trong một tác phẩm văn học – Kết nối tri thức

Soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo trong một tác phẩm văn học – Kết nối tri thức

Soạn bài Trình bày về việc vay mượn - cải biến - sáng tạo trong một tác phẩm văn học - Kết nối tri thức

* Yêu cầu

– Giới thiệu ngắn gọn những thông tin chính về vấn để được chọn: tác phẩm, tác giả; nội dung đặt ra liên quan đến chủ để bài nói.

– Lựa chọn được một hoặc một vài phương diện nổi bật của sự vay mượn trong tác phẩm (như cốt truyện, nhân vật, tình tiết,..) để phân tích, qua đó, nêu những phát hiện về sự vay mượn- cải biến – sáng tạo của tác giả so với “nguyên mẫu”.

– Đánh giá chung về ý nghĩa của vấn để đặt ra trong bài nói.

* Thực hành nói theo các bước

1. Chuẩn bị nói

a. Lựa chọn đề tài

Đề tài của bài trình bày có thể là để tài mà bạn đã thực hiện ở phần Viết. Nên lựa chọn đề tài phù hợp với điều kiện đọc và tra cứu tài liệu tham khảo của bạn.

b. Tìm ý và sắp xếp ý

Một số câu hỏi tìm ý:

– Nội dung chính của bài nói là gi? Tác giả, tác phẩm nào sẽ được tập trung phân tích?

– Tác phẩm được chọn chịu ảnh hưởng từ tác phẩm nào có trước? Căn cứ xác định có quan hệ vay mượn – cải biến ở đây là gì?

– Đâu là phương diện cho thấy rõ nhất sự tiếp nhận ảnh hưởng từ “nguyên mẫu”? Bài nói sẽ nhấn mạnh điềm gì khi đề cập vấn đề này?

– Các biểu hiện chính của việc vay mượn là gì? Nên đánh giá thế nào về mức độ, tính chất của mối quan hệ vay muợn – cải biến ở trường hợp này?

– Tác giả có những sáng tạo nổi bật gì khi tiếp nhận ảnh hưởng và vay mượn chất liệu cho sáng tác của mình?

– Việc vay mượn – cải biến – sáng tạo của tác giả nói lên được điều gì về bối cảnh văn học lúc tác phẩm ra đời?

Nếu bài nói được xây dựng dựa trên bài viết đã thực hiện, cần lựa chọn từ bài viết những ý (luận điểm) quan trọng nhất, thể hiện được những tìm tòi, khám phá riêng của mình; đồng thời sắp xếp các ý đã chọn theo một trình tự logic, phù hợp với tính chất của bài nói.

2. Thực hành nói

– Mở đầu: Giới thiệu vấn đề trình bày, đối tượng và phạm vi nội dung sẽ được đề cập.

– Triển khai. Lần lượt trình bày các luận điểm chính, phối hợp nhịp nhàng giữa lời nói và nội dung của các slide trình chiếu (nếu có).

– Kết luận: Tóm lược vấn đề đã trình bày; nêu nhận định, đánh giá khái quát về sự vay mượn – cải biến – sáng tạo của tác giả; ý nghĩa, giá trị thực tế của việc vay mượn – cải biến – sáng tạo được thể hiện trong tác phẩm.

Bài nói mẫu tham khảo:

Soạn bài Trình bày về việc vay mượn - cải biến - sáng tạo trong một tác phẩm văn học - Kết nối tri thức

Kính thưa quý thầy cô và các bạn, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một chủ đề thú vị trong văn học: việc vay mượn, cải biến và sáng tạo. Đây là nền tảng cho sự phát triển và đa dạng hóa trong ngành nghệ thuật, thách thức nhưng vô cùng hấp dẫn. Chúng ta sẽ tìm hiểu cách các tác giả sáng tạo và tái chế các yếu tố văn học có sẵn để tạo ra những tác phẩm mới mẻ, độc đáo và đầy ý nghĩa.

Vay mượn, cải biến và sáng tạo không chỉ là khía cạnh kỹ thuật của việc viết văn mà còn là phần quan trọng trong quá trình sáng tạo nghệ thuật. Khi lấy cảm hứng từ các tác phẩm trước đó, tác giả không chỉ sao chép mà còn làm mới và làm giàu thêm ý nghĩa, tạo ra một sản phẩm mới với cái nhìn và cảm xúc riêng. Qua cuộc thảo luận hôm nay, chúng ta hy vọng sẽ hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc vay mượn, cải biến và sáng tạo trong văn học, cùng với cách những yếu tố này góp phần làm nên sự độc đáo và giá trị của tác phẩm nghệ thuật. Hãy cùng nhau khám phá và trao đổi ý kiến để hiểu sâu hơn về chủ đề này.

Văn học là nơi các tác giả sử dụng ngôn ngữ để phản ánh tư tưởng, cảm xúc và quan điểm về thế giới xung quanh. Trong quá trình sáng tác, họ không chỉ dựa vào trải nghiệm cá nhân mà còn mượn một số yếu tố từ các tác phẩm khác. Tuy nhiên, việc mượn không đồng nghĩa với việc sao chép. Để tạo ra một tác phẩm độc đáo và mang dấu ấn riêng, tác giả cần cải biến những yếu tố mượn và sáng tạo trên cơ sở đó. Vay mượn là sử dụng các yếu tố từ các tác phẩm khác như cốt truyện, nhân vật, chi tiết, mô típ, hình ảnh, ngôn ngữ… để làm phong phú thêm nội dung và hình thức của tác phẩm, tạo sự liên kết với các tác phẩm khác và giúp truyền đạt quan điểm, tư tưởng. Ví dụ, Nguyễn Du lấy cảm hứng từ Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân để sáng tạo ra Truyện Kiều.

Tuy nhiên, vay mượn chỉ là bước khởi đầu. Để tạo ra một tác phẩm độc đáo, tác giả cần cải biến những yếu tố đã mượn để phù hợp với mục đích sáng tạo của mình. Cải biến có thể thể hiện qua việc thay đổi cốt truyện, nhân vật, chi tiết, mô típ… và sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh sáng tạo. Ví dụ, Nguyễn Du đã cải biến nhiều chi tiết trong Truyện Kiều để tạo ra một tác phẩm mới với nội dung và ý nghĩa mới, hoặc Shakespeare đã thay đổi nhiều yếu tố trong Hamlet để phản ánh văn hóa và xã hội của nước Anh.

Sáng tạo là yếu tố quan trọng nhất, thể hiện bản sắc riêng của mỗi tác giả. Sáng tạo là khả năng kết hợp hài hòa giữa vay mượn và cải biến, đồng thời thể hiện tư tưởng, quan điểm và tình cảm của tác giả qua tác phẩm. Ví dụ, Truyện Kiều của Nguyễn Du là một sáng tạo độc đáo, thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc và tài năng nghệ thuật của ông, trong khi Hamlet của Shakespeare là một sáng tạo phản ánh những suy tư về cuộc đời và con người.

Vay mượn, cải biến và sáng tạo có mối quan hệ mật thiết và hỗ trợ lẫn nhau. Vay mượn là nền tảng để cải biến và sáng tạo. Cải biến là cầu nối giữa vay mượn và sáng tạo. Sáng tạo quyết định giá trị của tác phẩm. Việc sử dụng hợp lý các yếu tố vay mượn, cải biến và sáng tạo góp phần tạo nên giá trị của tác phẩm. Khi vay mượn, cần ghi rõ nguồn gốc để tôn trọng tác giả và tác phẩm gốc. Cải biến và sáng tạo thể hiện bản sắc riêng của tác giả.

Hiểu được tầm quan trọng của vay mượn, cải biến và sáng tạo giúp chúng ta đánh giá cao giá trị của tác phẩm văn học và sáng tạo hiệu quả trong các lĩnh vực khác nhau.

  1. Trao đổi, đánh giá
Người nghe Người nói
– Đánh giá về tính hệ thống, hợp lí của vấn đề mà bài trình bày đề cập; sự hấp dẫn của vấn để vay mượn – cải biến – sáng tạo dược bài trình bày lựa chọn.

– Trao đổi về nội dung, mức độ thuyết phục của bài trình bày, những điểm cần làm rõ, những điểm cần rút kinh nghiệm,..

– Nhận xét về sự chuẩn bị, cách trình bày của nguời nói.

– Trao đổi về các góp ý, đề nghị,.. của nguời nghe theo đúng trọng tâm. Có thể xem đây là cơ hội để giải thích thêm các ý tưởng mà bài trình bày của mình chưa thể hiện hết.

– Có thể đặt ra các câu hỏi với người đối thoại, nhằm mục đích hướng tới nhận thức hợp lí nhất về những vấn đề, phương diện cùng quan tâm.

– Với những vấn đề, phương diện còn có cách hiểu, cách lí giải khác nhau, cần ghi nhớ để xin ý kiến gợi ý, giải đáp từ chuyên gia.