Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 92 – Kết nối tri thức

Nhân vật kì ảo: Nhân vật trong truyện truyền kì thường có năng lực siêu nhiên, xuất thân lạ thường, diện mạo khác biệt và hành tung biến hóa. Những nhân vật này thường giao tiếp và tương tác một cách tự nhiên với nhân vật phàm trần, tạo nên sự gần gũi và hòa hợp. Thân phận kỳ lạ của những nhân vật này thường được dùng để phản ánh các ý niệm sâu sắc và khắc họa bức tranh đa dạng về đời sống. Nếu như nhân vật trong thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích và truyện chí quái thường đơn điệu và thuộc về một tuyến nhất định (xấu – tốt, cao cả – thấp hèn), thì nhân vật trong truyện truyền kì được xây dựng với nhiều góc cạnh đa dạng, thể hiện dụng ý nghệ thuật tinh tế.

Sự việc kì ảo: Các biến cố, sự kiện và hành động kì ảo liên kết với nhau tạo thành cốt truyện ly kỳ, huyền hoặc. Sự việc kì ảo thường xảy ra trong không gian và thời gian khác thường. Không gian có thể là cõi tiên với cảnh tượng kỳ thú, âm phủ với khung cảnh hãi hùng hoặc thiên nhiên sóng cuộn gió gào. Thời gian có thể là ban đêm mang đến ấn tượng huyền bí hoặc thời gian hư ảo gợi ấn tượng về sự tĩnh tại và vĩnh hằng. Cốt truyện của truyện truyền kì thường gắn liền với các yếu tố văn hóa, tín ngưỡng và truyền thống lịch sử của từng dân tộc.

Thủ pháp nghệ thuật: Sự kết hợp linh hoạt giữa yếu tố kì ảo và yếu tố thực là thủ pháp quan trọng của truyện truyền kì. Sự hòa trộn giữa không gian các cõi (thần tiên, trần tục, âm phủ), sự thống nhất về thời gian thực và mộng, biến động xoay vần và tĩnh tại bất biến là những biểu hiện cụ thể. Việc sử dụng giấc mộng và đan xen thực tại với hồi ức cũng là thủ pháp phổ biến giúp các tác giả tạo dựng nên một thế giới nghệ thuật phức hợp.

Nội dung xã hội – lịch sử: Truyện truyền kì chủ yếu hướng đến các nội dung xã hội và lịch sử. Yếu tố kì ảo được tác giả sử dụng như một phương thức để lí giải nội dung hiện thực nhất định. Yếu tố kì ảo tham gia vào câu chuyện đã tạo nên sự lôi cuốn, sức hấp dẫn và sự ly kỳ của tác phẩm. Trong truyện hiện đại, yếu tố kì ảo vẫn được các nhà văn khai thác và sử dụng theo nhiều cách thức khác nhau.