Soạn bài Viết bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ – Cánh diều

Soạn bài Viết bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ – Cánh diều

1. Định hướng

Soạn bài Viết bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ - Cánh diều

1.1. Viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ là trình bày một cách thuyết phục những quan điểm, suy nghĩ, đánh giá của em về một vấn đề gần gũi, thiết thực nhưng cũng rất giàu ý nghĩa như về lối sống, hoài bão, khát vọng, cống hiến,… của tuổi trẻ.

Khi thảo luận về các vấn đề liên quan đến tuổi trẻ, cần có một phương pháp tiếp cận đa chiều và phân tích sâu sắc. Đầu tiên, người viết nên bắt đầu bằng việc đưa ra quan điểm cá nhân một cách rõ ràng, sau đó là các lập luận và bằng chứng để hỗ trợ quan điểm đó. Điều quan trọng là các bằng chứng phải đáng tin cậy và thuyết phục, thường được lấy từ các nghiên cứu, thống kê, hay những ví dụ cụ thể, sống động.

Tiếp theo, người viết cần xem xét vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, không chỉ là cái nhìn tích cực mà còn cả những khía cạnh tiêu cực hoặc những biểu hiện chưa hoàn thiện trong suy nghĩ và hành vi của thế hệ trẻ. Điều này sẽ giúp bài viết trở nên cân bằng và khách quan hơn.

Ngoài ra, người viết cần đặc biệt lưu ý đến bối cảnh thời đại và địa lý cụ thể mà vấn đề được bàn luận. Thế hệ trẻ của mỗi khu vực, mỗi quốc gia có những đặc điểm và vấn đề riêng biệt dựa trên lịch sử và văn hóa của họ. Việc nhận diện và lý giải những điểm này sẽ giúp người viết có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề, tránh xa lối suy nghĩ đơn giản hoặc thiên lệch.

Cuối cùng, người viết cũng cần nêu bật được ý nghĩa thời sự của vấn đề đối với tuổi trẻ hiện nay, cũng như bài học mà bản thân và những người trẻ khác có thể rút ra từ đó. Điều này không chỉ giúp bài viết gắn kết hơn với người đọc mà còn khuyến khích họ suy ngẫm và hành động tích cực hơn trong cuộc sống của chính họ.

1.2. Để viết bài văn nghị luận về một vấn đề của tuổi trẻ, cần chú ý:

– Xác định mục đích của bài viết.

– Lựa chọn vấn đề cần bàn luận: Đó là vấn đề gì? Vấn đề đó có phải là hiện tượng phổ biến và có ý nghĩa với tuổi trẻ không? Dựa vào đâu để xác định được điều đó?

– Tìm hiểu một cách đầy đủ và chính xác các thông tin về vấn đề bàn luận.

– Phân tích, đánh giá về vấn đề cần bàn luận từ các góc nhìn khác nhau.

– Cần tránh những định kiến hoặc bị chi phối, dẫn dắt bởi những quan điểm nào đó, cần có những suy nghĩ riêng mang dấu ấn cá nhân người viết.

– Bám sát quy trình tạo lập văn bản nghị luận nói chung để triển khai bài viết.

2. Thực hành

2.1. Thực hành viết theo các bước

Bài tập:Bài tập: “Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm” có đoạn: “Tuổi trẻ của mình đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, máu xương của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách gian lao của chiến trường, tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt. Và gì nữa, phải chăng mùa xuân của tuổi trẻ cũng vẫn thắm đượm thêm vì màu sắc của mơ ước và yêu thương vẫn ánh lên trong những đôi mắt nhìn mình”.

Qua đoạn văn trên, em có suy nghĩ gì về lẽ sống của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến bảo vệ Tổ quốc? Từ đó, hãy bàn luận về lẽ sống của thế hệ trẻ ngày nay.

a) Chuẩn bị

– Đọc kĩ đề bài, xác định vấn đề cần bàn luận, các thao tác lập luận cần sử dụng và phạm vi dẫn chứng.

– Tìm đọc tác phẩm Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm và một số tài liệu về lịch sử, văn học, điện ảnh liên quan đề tài chiến tranh cách mạng Việt Nam, trao đổi với những người đã từng trải qua những năm tháng gian khổ của cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc.

– Liên hệ với trải nghiệm, quan sát, suy nghĩ của bản thân về lối sống của thanh niên trong bối cảnh đất nước ngày nay.

b) Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý: Dựa vào mục 1. Định hướng và kết quả của phần chuẩn bị, hãy tìm ý cho bài viết bằng cách suy luận từ khái quát đến cụ thể theo sơ đồ sau:

– Lập dàn ý cho bài viết bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

c) Viết

Viết bài văn theo dàn ý đã lập. Lưu ý:

– Có thể trình bày theo hướng khác nhưng cần hợp lí.

– Trong quá trình viết, có thể bổ sung những ý mới nhưng phải phù hợp với chủ đề và lô gích của bài viết.

– Cần kết hợp các thao tác lập luận, các phương thức biểu đạt,… để bài viết trở nên sinh động, hấp dẫn.

– Các dẫn chứng cần xác thực, dựa trên các nguồn tin cậy.

*Bài viết mẫu tham khảo :

Soạn bài Viết bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ - Cánh diều

Khi xét đến lý tưởng sống của tuổi trẻ qua các giai đoạn lịch sử khác nhau, chúng ta thấy có sự biến chuyển nhưng vẫn giữ nguyên tinh thần yêu nước và phấn đấu vì sự phát triển của đất nước. Trong thời kỳ kháng chiến, lý tưởng sống của tuổi trẻ Việt Nam được thể hiện qua hình ảnh những người lính trẻ tận tụy, sẵn sàng hi sinh vì độc lập của Tổ quốc. Điều này được thể hiện rõ nét trong nhật ký của Đặng Thùy Trâm, khi cô mô tả tuổi trẻ của mình “đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, máu xương” trong cuộc đấu tranh gian khó.

Trong bối cảnh đất nước đã hòa bình, thế hệ trẻ hiện nay lại có những thách thức và cơ hội mới trong việc xây dựng và phát triển đất nước. Sứ mệnh của họ không còn là chiến đấu trên chiến trường mà là đóng góp vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, sử dụng tri thức và sức trẻ để tạo ra những đổi mới sáng tạo. Lý tưởng sống của họ nay bao gồm việc học tập, làm việc, và cống hiến để đưa Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển, văn minh.

Dù thời đại có thay đổi, nhưng tinh thần yêu nước và khát vọng đóng góp cho đất nước vẫn là lý tưởng sống cao đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam. Có thể thấy, lý tưởng sống của tuổi trẻ luôn gắn liền với thời đại và hoàn cảnh lịch sử, nhưng luôn hướng đến mục tiêu chung là sự nghiệp phát triển và thịnh vượng của đất nước. Điều này khẳng định, dù trong hoàn cảnh nào, thế hệ trẻ Việt Nam vẫn luôn là lực lượng xung kích, sáng tạo và đầy ắp khát vọng vươn lên.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1, phần Viết, mục d (trang 39 – 40); đối chiếu với dàn ý đã làm cho đề văn này để rà soát lại bài viết.

2.2. Rèn luyện kĩ năng viết: Thao tác giải thích

a) Cách thức

Trong hoạt động viết văn nghị luận, giải thích là một thao tác quan trọng giúp người đọc hiểu vấn đề trước khi tiến hành chứng minh hay bình luận. Giải thích là nêu các lí lẽ làm sáng tỏ cho luận đề, luận điểm mà người viết nêu ra. Giải thích là điểm tựa để nêu các bằng chứng trong bài viết. Để viết đoạn văn giải thích, người viết thường phải tập trung làm rõ một khái niệm hoặc vấn đề bằng cách trả lời các câu hỏi: Là gì?, Vì sao?, Lí do nào?, Nghĩa là thế nào?,…

b) Bài tập Hãy viết đoạn văn giải thích ý nghĩa của nhan đề văn bản “Quyết định khó khăn nhất” (Võ Nguyên Giáp) hoặc “Khúc tráng ca nhà giàn” (Xuân Ba).

Trả lời :

Bài viết “Quyết định khó khăn nhất” trong tác phẩm của Võ Nguyên Giáp mang đến cái nhìn sâu sắc về một trong những khoảnh khắc quan trọng và căng thẳng nhất trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhan đề của văn bản không chỉ đơn thuần là một cụm từ mô tả sự kiện mà còn là một khẳng định, phản ánh trực tiếp về tính chất và trọng tâm của nội dung sẽ được thảo luận. Điều này không những làm nổi bật lên được vẻ đẹp của nghệ thuật đặt tên mà còn làm tăng tính hấp dẫn, kích thích sự tò mò và mong muốn khám phá của người đọc. Nhan đề vừa có tính gợi mở, vừa có sức nặng về mặt biểu cảm, qua đó thể hiện được phần nào sự nghiêm trọng, quyết đoán trong phong cách lãnh đạo của Võ Nguyên Giáp. Đồng thời, qua nhan đề, tác giả cũng đã vinh danh một quyết định lịch sử, một bước ngoặt đáng nhớ trong chiến lược quân sự của Việt Nam, làm rõ ràng thêm tầm quan trọng của việc đưa ra quyết định đúng đắn tại thời điểm then chốt.