ĐỊNH NGHĨA ĐẠO HÀM
A. Lý thuyết
1. Định nghĩa đạo hàm tại một điểm
- Cho hàm số y = f(x) xác định trên khoảng (a; b) và x0 Î (a; b):
f′(x0)=limx→x0f(x)−f(x0)x−x0f'({{x}_{0}})=\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}
=limΔx→0ΔyΔx\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\Delta y}{\Delta x}
(Dx = x – x0, Dy = f(x0 + Dx) – f(x0))- Nếu hàm số y = f(x) có đạo hàm tại x0 thì nó liên tục tại điểm đó.
2. Đạo hàm bên trái, bên phải
f′(x0+)=limx→x0+f(x)−f(x0)x−x0f'(x_{0}^{+})=\underset{x\to x_{0}^{+}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}. f′(x0−)=limx→x0−f(x)−f(x0)x−x0f'(x_{0}^{-})=\underset{x\to x_{0}^{-}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}
.
Hệ quả : Hàm
f(x)f(x)
có đạo hàm tạix0⇔∃ f(x0+){{x}_{0}}\Leftrightarrow \exists \text{ }f(x_{0}^{+})
vàf′(x0−)f'(x_{0}^{-})
đồng thờif′(x0+)=f′(x0−)f'(x_{0}^{+})=f'(x_{0}^{-})
.3. Đạo hàm trên khoảng, trên đoạn
-
∙\bulletHàm số f(x)f(x)
có đạo hàm (hay hàm khả vi) trên (a;b)(a;b)
nếu nó có đạo hàm tại mọi điểm thuộc (a;b)(a;b)
-
∙\bulletHàm số f(x)f(x)
có đạo hàm (hay hàm khả vi) trên [ a;b ] \text{ }\!\![\!\!\text{ }a;b\text{ }\!\!]\!\!\text{ }
nếu nó có đạo hàm tại mọi điểm thuộc (a;b)(a;b)
đồng thời tồn tại đạo hàm trái f′(b−)f'({{b}^{-}})
và đạo hàm phải f′(a+)f'({{a}^{+}})
.
4. Mối liên hệ giữa đạo hàm và tính liên tục
-
∙\bulletNếu hàm số f(x)f(x)
có đạo hàm tại x0{{x}_{0}}
thì f(x)f(x)
liên tục tại x0{{x}_{0}}
.
Chú ý: Định lí trên chỉ là điều kiện cần, tức là một hàm có thể liên tục tại điểm
x0{{x}_{0}}
nhưng hàm đó không có đạo hàm tạix0{{x}_{0}}
.B. Bài tập
I. Bài tập minh họa
Câu 1. Giới hạn (nếu tồn tại) nào sau đây dùng để định nghĩa đạo hàm của hàm số
y=f(x)y=f(x)
tạix0<1{{x}_{0}}<1
?A.
limΔx→0f(x+Δx)−f(x0)Δx\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\text{lim}}}\,\frac{f(x+\Delta x)-f({{x}_{0}})}{\Delta x}. B.
limx→0f(x)−f(x0)x−x0\underset{x\to 0}{\mathop{\text{lim}}}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}.
C.
limx→x0f(x)−f(x0)x−x0\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\text{lim}}}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}. D.
limΔx→0f(x0+Δx)−f(x)Δx\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\text{lim}}}\,\frac{f({{x}_{0}}+\Delta x)-f(x)}{\Delta x}.
Hướng dẫn giải:
Theo định nghĩa đạo hàm của hàm số tại một điểm thì biểu thức ở đáp án C đúng.
Chọn C.
Câu 2. Cho hàm số
f(x)f\left( x \right)
liên tục tạix0{{x}_{0}}
. Đạo hàm củaf(x)f\left( x \right)
tạix0{{x}_{0}}
làA.
f(x0)f\left( {{x}_{0}} \right).
B.
f(x0+h)−f(x0)h\frac{f({{x}_{0}}+h)-f({{x}_{0}})}{h}.
C.
limh→0f(x0+h)−f(x0)h\underset{h\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+h)-f({{x}_{0}})}{h}
(nếu tồn tại giới hạn).D.
limh→0f(x0+h)−f(x0−h)h\underset{h\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+h)-f({{x}_{0}}-h)}{h}
(nếu tồn tại giới hạn).Hướng dẫn giải:
Chọn C.
Định nghĩa
f′(x0)=limΔx→0f(x0+Δx)−f(x0)Δx{f}’\left( {{x}_{0}} \right)=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+\Delta x)-f({{x}_{0}})}{\Delta x}
hayf′(x0)=limh→0f(x0+h)−f(x0)h{f}’\left( {{x}_{0}} \right)=\underset{h\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+h)-f({{x}_{0}})}{h}
(nếu tồn tại giới hạn).Câu 3. Cho hàm số
y=f(x)y=f(x)
có đạo hàm tạix0{{x}_{0}}
làf′(x0)f'({{x}_{0}})
. Khẳng định nào sau đây sai?A.
f′(x0)=limx→x0f(x)−f(x0)x−x0.{f}'({{x}_{0}})=\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}. B.
f′(x0)=limΔx→0f(x0+Δx)−f(x0)Δx.{f}'({{x}_{0}})=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+\Delta x)-f({{x}_{0}})}{\Delta x}.
C.
f′(x0)=limh→0f(x0+h)−f(x0)h.{f}'({{x}_{0}})=\underset{h\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f({{x}_{0}}+h)-f({{x}_{0}})}{h}. D.
f′(x0)=limx→x0f(x+x0)−f(x0)x−x0.{f}'({{x}_{0}})=\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x+{{x}_{0}})-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}.
Hướng dẫn giải:
Chọn D
A. Đúng (theo định nghĩa đạo hàm tại một điểm).
B. Đúng vì
Δx=x−x0⇒x=Δx+x0\Delta x=x-{{x}_{0}}\Rightarrow x=\Delta x+{{x}_{0}}
Δy=f(x0+Δx)−f(x0)\Delta y=f\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)
⇒f′(x0)=limx→x0f(x)−f(x0)x−x0=f(x0+Δx)−f(x0)Δx+x0−x0=f(x0+Δx)−f(x0)Δx\Rightarrow {f}'({{x}_{0}})=\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}=\frac{f\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)}{\Delta x+{{x}_{0}}-{{x}_{0}}}=\frac{f\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)}{\Delta x}
C. Đúng vì
Đặt
h=Δx=x−x0⇒x=h+x0,h=\Delta x=x-{{x}_{0}}\Rightarrow x=h+{{x}_{0}},
Δy=f(x0+Δx)−f(x0)\Delta y=f\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)
⇒f′(x0)=limx→x0f(x)−f(x0)x−x0=f(x0+h)−f(x0)h+x0−x0=f(x0+h)−f(x0)h\Rightarrow {f}'({{x}_{0}})=\underset{x\to {{x}_{0}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f({{x}_{0}})}{x-{{x}_{0}}}=\frac{f\left( {{x}_{0}}+h \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)}{h+{{x}_{0}}-{{x}_{0}}}=\frac{f\left( {{x}_{0}}+h \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)}{h}
Câu 4. Số gia của hàm số
f(x)=x3f\left( x \right)={{x}^{3}}
ứng vớix0=2{{x}_{0}}=2
vàΔx=1\Delta x=1
bằng bao nhiêu?A.
−19-19. B.
77 C.
.1919. D.
−7-7.
Hướng dẫn giải:
Chọn C.
Ta có
Δy=f(x0+Δx)−f(x0)=(x0+Δx)3−23=x03+(Δx)3+3×0Δx(x0+Δx)−8\Delta y=f\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)={{\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)}^{3}}-{{2}^{3}}={{x}_{0}}^{3}+{{\left( \Delta x \right)}^{3}}+3{{x}_{0}}\Delta x\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-8
.Với
x0=2{{x}_{0}}=2
vàΔx=1\Delta x=1
thìΔy=19\Delta y=19
.Câu 5. Tỉ số
ΔyΔx\frac{\Delta y}{\Delta x}
của hàm sốf(x)=2x(x−1)f\left( x \right)=2x\left( x-1 \right)
theo x vàΔx\Delta x
làA.
4x+2Δx+2.4x+2\Delta x+2. B.
4x+2(Δx)2−2.4x+2{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-2.
C.
4x+2Δx−2.4x+2\Delta x-2. D.
4xΔx+2(Δx)2−2Δx.4x\Delta x+2{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-2\Delta x.
Hướng dẫn giải:
Chọn C
ΔyΔx=f(x)−f(x0)x−x0=2x(x−1)−2×0(x0−1)x−x0\frac{\Delta y}{\Delta x}=\frac{f\left( x \right)-f\left( {{x}_{0}} \right)}{x-{{x}_{0}}}=\frac{2x\left( x-1 \right)-2{{x}_{0}}\left( {{x}_{0}}-1 \right)}{x-{{x}_{0}}}
=2(x−x0)(x+x0)−2(x−x0)x−x0=2x+2×0−2=4x+2Δx−2=\frac{2\left( x-{{x}_{0}} \right)\left( x+{{x}_{0}} \right)-2\left( x-{{x}_{0}} \right)}{x-{{x}_{0}}}=2x+2{{x}_{0}}-2=4x+2\Delta x-2
II. Bài tập tự luyện
Câu 1. Số gia của hàm số
f(x)=x22f\left( x \right)=\frac{{{x}^{2}}}{2}
ứng với số giaΔx\Delta x
của đối số x tạix0=−1{{x}_{0}}=-1
làA.
12(Δx)2−Δx.\frac{1}{2}{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-\Delta x.B.
12[(Δx)2−Δx].\frac{1}{2}\left[ {{\left( \Delta x \right)}^{2}}-\Delta x \right].C.
12[(Δx)2+Δx].\frac{1}{2}\left[ {{\left( \Delta x \right)}^{2}}+\Delta x \right]. D.
12(Δx)2+Δx.\frac{1}{2}{{\left( \Delta x \right)}^{2}}+\Delta x.
Câu 2. Cho hàm số
f(x)=x2−xf\left( x \right)={{x}^{2}}-x
, đạo hàm của hàm số ứng với số giaΔx\Delta x
của đối số x tại x0 làA.
limΔx→0((Δx)2+2xΔx−Δx).\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( {{\left( \Delta x \right)}^{2}}+2x\Delta x-\Delta x \right). B.
limΔx→0(Δx+2x−1).\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( \Delta x+2x-1 \right).
C.
limΔx→0(Δx+2x+1).\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( \Delta x+2x+1 \right). D.
limΔx→0((Δx)2+2xΔx+Δx).\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( {{\left( \Delta x \right)}^{2}}+2x\Delta x+\Delta x \right).
Câu 3. Cho hàm số
Xét hai mệnh đề sau:
(I)
f′(0)=1{f}’\left( 0 \right)=1
.(II) Hàm số không có đạo hàm tại
x0=0{{x}_{0}}=0
.Mệnh đề nào đúng?
A. Chỉ (I). B. Chỉ (II). C. Cả hai đều sai. D. Cả hai đều đúng.
Câu 4. Tính đạo hàm
tại điểm
x0=1{{x}_{0}}=1
.A.
13\frac{1}{3}B.
15\frac{1}{5}C.
12\frac{1}{2}D.
14\frac{1}{4}
Câu 5. Tính đạo hàm tại
x0=1{{x}_{0}}=1
.A.
00B.
44C.
55D. Đáp án khác
Câu 6. Cho hàm số . Khi đó
f′(0){f}’\left( 0 \right)
là kết quả nào sau đây?A.
14.\frac{1}{4}. B.
116.\frac{1}{16}.C.
132.\frac{1}{32}.D. Không tồn tại.
Câu 7. Cho hàm số
f(x)=x2f\left( x \right)=\sqrt{{{x}^{2}}}
. Khi đóf′(0){f}’\left( 0 \right)
là kết quả nào sau đây?A. Không tồn tại. B. 0 C. 1. D. 2.
Câu 8. Cho hàm số . Để hàm số này có đạo hàm tại
x=2x=2
thì giá trị của b làA.
b=3.b=3.B.
b=6.b=6.C.
b=1.b=1.D.
b=−6.b=-6.
Câu 9. Số gia của hàm số
f(x)=x2−4x+1f\left( x \right)={{x}^{2}}-4x+1
ứng với x vàΔx\Delta x
làA.
Δx(Δx+2x−4).\Delta x\left( \Delta x+2x-4 \right). B.
2x+Δx.2x+\Delta x. C.
Δx.(2x−4Δx).\Delta x.\left( 2x-4\Delta x \right). D.
2x−4Δx.2x-4\Delta x.
Câu 10. Xét ba mệnh đề sau:
(1) Nếu hàm số
f(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tại điểmx=x0x={{x}_{0}}
thìf(x)f\left( x \right)
liên tục tại điểm đó.(2) Nếu hàm số
f(x)f\left( x \right)
liên tục tại điểmx=x0x={{x}_{0}}
thìf(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tại điểm đó.(3) Nếu
f(x)f\left( x \right)
gián đoạn tạix=x0x={{x}_{0}}
thì chắc chắnf(x)f\left( x \right)
không có đạo hàm tại điểm đó.Trong ba câu trên:
A. Có hai câu đúng và một câu sai. B. Có một câu đúng và hai câu sai.
C. Cả ba đều đúng. D. Cả ba đều sai.
Câu 11. Xét hai câu sau:
(1) Hàm số
y=∣x∣x+1y=\frac{\left| x \right|}{x+1}
liên tục tạix=0x=0
(2) Hàm số
y=∣x∣x+1y=\frac{\left| x \right|}{x+1}
có đạo hàm tạix=0x=0
Trong hai câu trên:
A. Chỉ có (2) đúng. B. Chỉ có (1) đúng. C. Cả hai đều đúng. D. Cả hai đều sai.
Câu 12. Cho hàm số
f(x)=x2+∣x∣f\left( x \right)={{x}^{2}}+\left| x \right|
. Xét hai câu sau:(1). Hàm số trên có đạo hàm tại.
(2). Hàm số trên liên tục tại
x=0x=0
.Trong hai câu trên:
A. Chỉ có (1) đúng. B. Chỉ có (2) đúng. C. Cả hai đều đúng. D. Cả hai đều sai.
Câu 13. Tìm
a,ba,b
để hàm số có đạo hàm tạix=1x=1
.A. B. C. D.
Câu 14. Cho hàm số . Với giá trị nào sau đây của a, b thì hàm số có đạo hàm tại
x=1x=1
?A.
a=1;b=−12.a=1;b=-\frac{1}{2}.B.
a=12;b=12.a=\frac{1}{2};b=\frac{1}{2}.C.
a=12;b=−12.a=\frac{1}{2};b=-\frac{1}{2}. D.
a=1;b=12.a=1;b=\frac{1}{2}.
Câu 15 . Tính đạo hàm tại
x=0x=0
.A.
00B.
12\frac{1}{2}C.
23\frac{2}{3}D.
77
Câu 16. Tính đạo hàm tại
x0=0{{x}_{0}}=0
A. 1 B. 2 C. 3 D. 5
Câu 17. Tính đạo hàm
f(x)=x2+∣x+1∣xf(x)=\frac{{{x}^{2}}+\left| x+1 \right|}{x}
tạix0=−1{{x}_{0}}=-1
.A. 2 B. 0 C. 3 D. Đáp án khác
Hướng dẫn giải:
Câu 1.
Chọn A
Với số gia
Δx\Delta x
của đối số x tạix0=−1{{x}_{0}}=-1
Ta có
Δy=(−1+Δx)22−12=1+(Δx)2−2Δx2−12=12(Δx)2−Δx\Delta y=\frac{{{\left( -1+\Delta x \right)}^{2}}}{2}-\frac{1}{2}=\frac{1+{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-2\Delta x}{2}-\frac{1}{2}=\frac{1}{2}{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-\Delta x
Câu 2.
Chọn B
Ta có :
Δy=(x0+Δx)2−(x0+Δx)−(x02−x0)\Delta y={{\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)}^{2}}-\left( {{x}_{0}}+\Delta x \right)-\left( x_{0}^{2}-{{x}_{0}} \right)
=x02+2×0Δx+(Δx)2−x0−Δx−x02+x0=(Δx)2+2×0Δx−Δx=x_{0}^{2}+2{{x}_{0}}\Delta x+{{\left( \Delta x \right)}^{2}}-{{x}_{0}}-\Delta x-x_{0}^{2}+{{x}_{0}}={{\left( \Delta x \right)}^{2}}+2{{x}_{0}}\Delta x-\Delta x
Nên
f′(x0)=limΔx→0ΔyΔx=limΔx→0(Δx)2+2×0Δx−ΔxΔx=limΔx→0(Δx+2×0−1)f’\left( {{x}_{0}} \right)=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\Delta y}{\Delta x}=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{\left( \Delta x \right)}^{2}}+2{{x}_{0}}\Delta x-\Delta x}{\Delta x}=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( \Delta x+2{{x}_{0}}-1 \right)
Vậy
f′(x)=limΔx→0(Δx+2x−1)f’\left( x \right)=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\left( \Delta x+2x-1 \right)
Câu 3.
Chọn B.
Gọi
Δx\Delta x
là số gia của đối số tại 0 sao choΔx\Delta x
> 0.Ta có
f′(0)=limΔx→0f(Δx+0)−f(0)Δx=limΔx→0Δx(Δx)2=+∞{f}’\left( 0 \right)=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( \Delta x+0 \right)-f\left( 0 \right)}{\Delta x}=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\sqrt{\Delta x}}{{{\left( \Delta x \right)}^{2}}}=+\infty
.Nên hàm số không có đạo hàm tại 0.
Câu 4.
Chọn C.
limx→1f(x)−f(1)x−1=limx→1×3−2×2+x+1−1(x−1)2=limx→1xx3−2×2+x+1+1=12\underset{x\to 1}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(1)}{x-1}=\underset{x\to 1}{\mathop{\lim }}\,\frac{\sqrt{{{x}^{3}}-2{{x}^{2}}+x+1}-1}{{{(x-1)}^{2}}}=\underset{x\to 1}{\mathop{\lim }}\,\frac{x}{\sqrt{{{x}^{3}}-2{{x}^{2}}+x+1}+1}=\frac{1}{2}
Vậy
f′(1)=12f'(1)=\frac{1}{2}
.Câu 5.
Chọn D.
Ta có
limx→1+f(x)=limx→1+(2x+3)=5\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\left( 2x+3 \right)=5
limx→1−f(x)=limx→1−x3+2×2−7x+4x−1=limx→1−(x2+3x−4)=0\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{3}}+2{{x}^{2}}-7x+4}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,({{x}^{2}}+3x-4)=0
Dẫn tới
limx→1+f(x)≠limx→1−f(x)⇒\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)\ne \underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)\Rightarrow
hàm số không liên tục tạix=1x=1
nên hàm số không có đạo hàm tạix0=1{{x}_{0}}=1
.Câu 6.
Chọn B
Ta có
limx→0f(x)−f(0)x−0=limx→03−4−x4−14x=limx→02−4−x4x\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( x \right)-f\left( 0 \right)}{x-0}=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\frac{3-\sqrt{4-x}}{4}-\frac{1}{4}}{x}=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{2-\sqrt{4-x}}{4x}
=limx→0(2−4−x)(2+4−x)4x(2+4−x)=limx→0x4x(2+4−x)=limx→014(2+4−x)=116.=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left( 2-\sqrt{4-x} \right)\left( 2+\sqrt{4-x} \right)}{4x\left( 2+\sqrt{4-x} \right)}=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{x}{4x\left( 2+\sqrt{4-x} \right)}=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{1}{4\left( 2+\sqrt{4-x} \right)}=\frac{1}{16}.
Câu 7.
Chọn A.
Ta có
f(x)=x2=∣x∣f\left( x \right)=\sqrt{{{x}^{2}}}=\left| x \right|
nênf′(x)=limΔx→0f(Δx+0)−f(0)Δx=limΔx→0∣Δx∣Δx{f}’\left( x \right)=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( \Delta x+0 \right)-f\left( 0 \right)}{\Delta x}=\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left| \Delta x \right|}{\Delta x}
.Do
limΔx−→0∣Δx∣Δx=−1≠limΔx+→0∣Δx∣Δx=1\underset{\Delta {{x}^{-}}\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left| \Delta x \right|}{\Delta x}=-1\ne \underset{\Delta {{x}^{+}}\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left| \Delta x \right|}{\Delta x}=1
nênlimΔx→0∣Δx∣Δx\underset{\Delta x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left| \Delta x \right|}{\Delta x}
không tồn tại.Câu 8.
Chọn B
Ta có
∙f(2)=4\bullet f\left( 2 \right)=4
∙limx→2−f(x)=limx→2−x2=4\bullet \underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,{{x}^{2}}=4
∙limx→2−f(x)=limx→2−(−x22+bx−6)=2b−8\bullet \underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\left( -\frac{{{x}^{2}}}{2}+bx-6 \right)=2b-8
f(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tạix=2x=2
khi và chỉ khif(x)f\left( x \right)
liên tục tạix=2x=2
⇔limx→2−f(x)=limx→2−f(x)=f(2)⇔2b−8=4⇔b=6.\Leftrightarrow \underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{2}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=f\left( 2 \right)\Leftrightarrow 2b-8=4\Leftrightarrow b=6.
Câu 9.
Chọn A
Ta có
Δy=f(Δx+x)−f(x)\Delta y=f\left( \Delta x+x \right)-f\left( x \right)
=(Δx+x)2−4(Δx+x)+1−(x2−4x+1)={{\left( \Delta x+x \right)}^{2}}-4\left( \Delta x+x \right)+1-\left( {{x}^{2}}-4x+1 \right)
=Δx2+2Δx.x+x2−4Δx−4x+1−x2+4x−1=Δx2+2Δx.x−4Δx=Δx(Δx+2x−4)=\Delta {{x}^{2}}+2\Delta x.x+{{x}^{2}}-4\Delta x-4x+1-{{x}^{2}}+4x-1=\Delta {{x}^{2}}+2\Delta x.x-4\Delta x=\Delta x\left( \Delta x+2x-4 \right)
Câu 10.
Chọn A
(1) Nếu hàm số
f(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tại điểmx=x0x={{x}_{0}}
thìf(x)f\left( x \right)
liên tục tại điểm đó. Đây là mệnh đề đúng.(2) Nếu hàm số
f(x)f\left( x \right)
liên tục tại điểmx=x0x={{x}_{0}}
thìf(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tại điểm đó.Phản ví dụ
Lấy hàm
f(x)=∣x∣f\left( x \right)=\left| x \right|
ta cóD=RD=\mathbb{R}
nên hàm sốf(x)f\left( x \right)
liên tục trênR\mathbb{R}
.Nhưng ta có
Nên hàm số không có đạo hàm tại
x=0x=0
.Vậy mệnh đề (2) là mệnh đề sai.
(3) Nếu
f(x)f\left( x \right)
gián đoạn tạix=x0x={{x}_{0}}
thì chắc chắnf(x)f\left( x \right)
không có đạo hàm tại điểm đó.Vì (1) là mệnh đề đúng nên ta có
f(x)f\left( x \right)
không liên tục tạix=x0x={{x}_{0}}
thìf(x)f\left( x \right)
có đạo hàm tại điểm đó.Vậy (3) là mệnh đề đúng.
Câu 11.
Chọn B
Ta có :. Vậy hàm số
y=∣x∣x+1y=\frac{\left| x \right|}{x+1}
liên tục tạix=0x=0
Ta có :
f(x)−f(0)x−0=∣x∣x+1−0x=∣x∣x(x+1)\frac{f\left( x \right)-f\left( 0 \right)}{x-0}=\frac{\frac{\left| x \right|}{x+1}-0}{x}=\frac{\left| x \right|}{x\left( x+1 \right)}
(vớix≠0x\ne 0
)Do đó :
Vì giới hạn hai bên khác nhau nên không tồn tại giới hạn của
f(x)−f(0)x−0\frac{f\left( x \right)-f\left( 0 \right)}{x-0}
khix→0x\to 0
.Vậy hàm số
y=∣x∣x+1y=\frac{\left| x \right|}{x+1}
không có đạo hàm tạix=0x=0
Câu 12.
Chọn B.
Ta có
+)
limx→0+f(x)=limx→0+(x2+x)=0\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\left( {{x}^{2}}+x \right)=0
.+)
limx→0−f(x)=limx→0−(x2−x)=0\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\left( {{x}^{2}}-x \right)=0
.+)
f(0)=0f\left( 0 \right)=0
.
⇒limx→0+f(x)=limx→0−f(x)=f(0)\Rightarrow \underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f\left( x \right)=f\left( 0 \right)
. Vậy hàm số liên tục tạix=0x=0
.Mặt khác:
+)
f′(0+)=limx→0+f(x)−f(0)x−0=limx→0+x2+xx=limx→0+(x+1)=1{f}’\left( {{0}^{+}} \right)=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( x \right)-f\left( 0 \right)}{x-0}=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{2}}+x}{x}=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\left( x+1 \right)=1
.+)
f′(0−)=limx→0−f(x)−f(0)x−0=limx→0−x2−xx=limx→0−(x−1)=−1{f}’\left( {{0}^{-}} \right)=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( x \right)-f\left( 0 \right)}{x-0}=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{2}}-x}{x}=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\left( x-1 \right)=-1
.
⇒f′(0+)≠f′(0−)\Rightarrow {f}’\left( {{0}^{+}} \right)\ne {f}’\left( {{0}^{-}} \right)
. Vậy hàm số không có đạo hàm tạix=0x=0
.Câu 13.
Chọn D
Ta có:
limx→1+f(x)=limx→1+(x2+x)=2\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,({{x}^{2}}+x)=2
;limx→1−f(x)=limx→1−(ax+b)=a+b\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,(ax+b)=a+b
Hàm có đạo hàm tại
x=1x=1
thì hàm liên tục tạix=1x=1
⇔a+b=2\Leftrightarrow a+b=2
(1)
limx→1+f(x)−f(1)x−1=limx→1+x2+x−2x−1=limx→1+(x+2)=3\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(1)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{2}}+x-2}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,(x+2)=3
limx→1−f(x)−f(1)x−1=limx→1−ax+b−2x−1=limx→1−ax−ax−1=a\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(1)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{ax+b-2}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{ax-a}{x-1}=a
(Dob=2−ab=2-a
)Hàm có đạo hàm tại x = 1
Câu 14.
Chọn A
Hàm số liên tục tại
x=1x=1
nên Ta cóa+b=12a+b=\frac{1}{2}
Hàm số có đạo hàm tại
x=1x=1
nên giới hạn 2 bên củaf(x)−f(1)x−1\frac{f\left( x \right)-f\left( 1 \right)}{x-1}
bằng nhau và Ta có
limx→1+f(x)−f(1)x−1=limx→1+ax+b−(a.1+b)x−1=limx→1+a(x−1)x−1=limx→1+a=a\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( x \right)-f\left( 1 \right)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{ax+b-\left( a.1+b \right)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{a\left( x-1 \right)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,a=a
limx→1−f(x)−f(1)x−1=limx→1−x22−12x−1=limx→1−(x+1)(x−1)2(x−1)=limx→1−(x+1)2=1\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f\left( x \right)-f\left( 1 \right)}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{\frac{{{x}^{2}}}{2}-\frac{1}{2}}{x-1}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left( x+1 \right)\left( x-1 \right)}{2\left( x-1 \right)}=\underset{x\to {{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{\left( x+1 \right)}{2}=1
Vậy
a=1;b=−12a=1;b=-\frac{1}{2}
Câu 15 .
Chọn A
Ta có:
limx→0f(x)−f(0)x=limx→0xsin1x=0\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(0)}{x}=\underset{x\to 0}{\mathop{\lim }}\,x\sin \frac{1}{x}=0
Vậy
f′(0)=0f'(0)=0
.Câu 16.
Chọn A
Ta có
limx→0+f(x)=limx→0+sin2xx=limx→0+(sinxx.sinx)=0\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{\sin }^{2}}x}{x}=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\left( \frac{\sin x}{x}.\sin x \right)=0
limx→0−f(x)=limx→0−(x+x2)=0\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,f(x)=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\left( x+{{x}^{2}} \right)=0
nên hàm số liên tục tạix=0x=0
limx→0+f(x)−f(0)x=limx→0+sin2xx2=1\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(0)}{x}=\underset{x\to {{0}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{\sin }^{2}}x}{{{x}^{2}}}=1
và
limx→0−f(x)−f(0)x=limx→0−x+x2x=1\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(0)}{x}=\underset{x\to {{0}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{x+{{x}^{2}}}{x}=1
Vậy
f′(0)=1f'(0)=1
.Câu 17.
Hướng dẫn giải:
Chọn D
Ta có hàm số liên tục tại
x0=−1{{x}_{0}}=-1
và
f(x)−f(−1)x+1=x2+x+∣x+1∣x(x+1)\frac{f(x)-f(-1)}{x+1}=\frac{{{x}^{2}}+x+\left| x+1 \right|}{x(x+1)}
Nên
limx→−1+f(x)−f(−1)x+1=limx→−1+x2+2x+1x(x+1)=0\underset{x\to -{{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(-1)}{x+1}=\underset{x\to -{{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{2}}+2x+1}{x(x+1)}=0
limx→−1−f(x)−f(−1)x+1=limx→−1−x2−1x(x+1)=2\underset{x\to -{{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(-1)}{x+1}=\underset{x\to -{{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{{{x}^{2}}-1}{x(x+1)}=2
Do đó
limx→−1+f(x)−f(−1)x+1≠limx→−1−f(x)−f(−1)x+1\underset{x\to -{{1}^{+}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(-1)}{x+1}\ne \underset{x\to -{{1}^{-}}}{\mathop{\lim }}\,\frac{f(x)-f(-1)}{x+1}
Vậy hàm số không có đạo hàm tại điểm
x0=−1{{x}_{0}}=-1
.Nhận xét: Hàm số
y=f(x)y=f(x)
có đạo hàm tạix=x0x={{x}_{0}}
thì phải liên tục tại điểm đó.