Soạn bài Trình bày ý kiến về một sự  việc có tính thời sự – Cánh diều

Ở Bài 4, các em đã được rèn luyện cách thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi. Phần Nói và nghe của Bài 5 tập trung rèn luyện kỹ năng trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự. Sự việc có tính thời sự là những sự việc đã và đang diễn ra trong thực tiễn, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Thực chất, nội dung trình bày của cả hai bài khá giống nhau, chỉ khác nhau là: Bài 4 chú trọng kỹ năng thảo luận (nói và nghe tương tác), còn Bài 5 chú trọng cách trình bày (kỹ năng nói).

1.2. Trình bày ý kiến của một vấn đề có tính thời sự, các em cần lưu ý:

– Lựa chọn sự việc phù hợp với lứa tuổi, có tính thời sự, có ý nghĩa giáo dục.

– Tìm hiểu kĩ sự việc, xác định ý kiến của bản thân về sự việc đó (đồng tình hay phản đối, có thể đồng tình, phản đối một phần).

– Khi trình bày, cần đưa ra được các lí lẽ, kèm theo phân tích những bằng chứng tin cậy thể hiện quan điểm của bản thân.

– Có thể sử dụng một số phương tiện hỗ trợ (hình ảnh, âm thanh, hiện vật,…) để tăng sức thuyết phục cho ý kiến.

2. Thực hành

Bài tập (trang 133 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Chọn một trong các vấn đề sau đây (hoặc tự xác định vấn đề gắn với sự việc phù hợp, có tính thời sự) để trình bày ý kiến trước nhóm, lớp. 

a) Chuẩn bị (ví dụ với đề 1)

– Xác định vấn đề cần trình bày (sự việc một số học sinh ngại đọc sách và cách khắc phục).

– Đối tượng nghe: thầy giáo / cô giáo, các bạn trong nhóm, lớp.

– Chuẩn bị các phương tiện hỗ trợ (nếu cần)

b) Tìm ý và lập dàn ý

Tham khảo nội dung trong dàn ý ở phần Viết, có thể thêm hoặc bớt những nội dung liên quan đến sự việc cần trình bày ý kiến.

c) Nói và nghe

– Thực hành nói và nghe theo dàn ý đã xác định.

– Tập trung vào kĩ năng trình bày (nói) một vấn đề.

* Bài nói tham khảo:

– Vấn đề: Suy nghĩ của em về vấn đề một số học sinh ngại đọc sách và cách khắc phục.

Xin chào cô giáo và các bạn, em tên là Nguyễn Thị Hoa, học sinh lớp 9A, trường THCS An Thượng, hôm nay em xin trình bày vấn đề: Suy nghĩ của em về vấn đề một số học sinh ngại đọc sách và cách khắc phục.

Đọc sách luôn là một hành động đẹp của con người và từ lâu việc đọc sách cũng đã được nâng tầm lên thành một nét văn hóa đẹp không chỉ của người Việt mà còn trên toàn thế giới.

Không thể phủ nhận được, ngày nay với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin dường như cũng đã có những tác động không nhỏ tới giới trẻ. Nếu như xét về mặt ích cực cũng được xem là nhiều mà tiêu cực cũng không ít. Các bạn có thể đọc rất nhiều thông tin trên mạng xã hội một cách nhanh chóng nhất. Tất cả các thông tin bạn cần cũng sẽ có trên mạng. Một góc tiêu cực mà ta nhận thấy ở đây mà thế giới hiện đại như tác động vào đó chính là văn hóa đọc sách như ngày càng mai một dần đi.

Vậy chúng ta hiểu được văn hóa đọc được nhắc đến ở đây đó chính là thái độ, là cách ứng xử của chúng ta với tri thức sách vở. Con người chúng ta cũng phải biết đọc sách sao cho hợp lý và bổ ích. Đọc sách đúng cách đó chính là “đọc sao cho hợp với quy luật tiếp cận tri thức”. Có lẽ rằng, tất cả chúng ta đều biết trước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách thực sự được biết đến chính là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa, tri thức của nhân loại. Việc đọc sách được đánh giá chính là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, đồng thời cũng chính là việc tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy.

Không ai có thể phủ nhận được tầm quan trọng của việc đọc sách, thế nhưng ta như cũng đã biết được rằng giới trẻ ngày nay có vẻ thờ ơ. Họ thậm chí như cũng thật là lãnh cảm với văn hóa đọc sách. Nguyên do có lẽ rằng chính bản thân họ nghĩ với những thông tin hiện đại đã vậy lại thông dụng cho nên họ không cần tới sách nữa? Nhận định về ý kiến này thì chính nhà văn hóa Hữu Ngọc đã có một lần nêu câu hỏi đó chính là câu: “Thế kỷ XXI liệu có cần đến thơ nữa không? Đến văn hóa đọc nữa không?” Và cũng chính bản thân ông cũng đã tự trả lời bằng câu: “có, dù cho ca nhạc trữ tình có làm được ít phần việc của thơ ca thì thơ ca vẫn sẽ mãi mãi được người đời ua chuộng”. Còn nhìn nhận về văn hóa đọc thì ông khẳng định một ý kiến hết sức là sâu sắc đó chính là câu “bản thân hình ảnh thì thoảng qua, từ ngữ mới đọng lại lâu bền”.

Trong xã hội hiện đại ngày nay thì văn hóa đọc sách đang đứng trước một cơ hội và một nguy cơ. Có lẽ, ta dường như cũng thấy được cơ hội bởi mỗi người chúng ta đều được tiếp cận với một khối lượng tri thức khổng lồ. Nhưng, thực sư ta như thấy được rằng chính sự hiện đại, máy móc như lại tiềm ẩn một nguy cơ làm mai một thói quen đọc sách đẹp đẽ vốn có bởi sự lấn át của các phương tiện nghe nhìn quá nhiều, quá hấp đẫn như trên các phương truyền thông đại chúng như hiện nay. Câu hỏi đặt ra cho chúng ta hiện nay đó chính là việc liệu có tương lai nào cho văn hóa đọc sách trong thời đại bùng nổ thông tin không? Ta như cũng thấy được sự khác biệt với vài chục năm về trước, thị trường sách của chúng ta hiện nay vô cùng phong phú về nội dung cũng như hình thức. Trrong khi đó thì giới trẻ ngay nay lười đọc hay họ không biết chọn sách? Thực tế đáng buồn là lại có một bộ phận các bạn trẻ chạy theo phong trào để đọc sách. Họ dường như chỉ có mua sách về và để trưng bày cho đẹp mắt, trông cho có trí thức mà thôi. Còn khi hỏi về nội dung họ cũng chẳng biết cuốn sách họ đã mua, để vào vị trí đẹp nói về điều gì nữa.

Có lẽ rằng, tất cả chúng ta ai mà đã từng yêu sách thì sẽ không thể nào quên được có một thời gian những cuốn sách như “Mãi mãi tuổi 20”, hay đó là cuốn “Lê Vân yêu và sống” làm mưa gió trên thị trường. Các cuốn sách kinh điển không thể thiếu trong giá sách của độc giả yêu sách. Thế rồi có cuốn sách hay khó bỏ qua cũng rầm rộ như “Thế giới phẳng” của nhà kinh tế – xã hội học Thomas Friedman. Cuốn sách “Thế giới phẳng” như cũng đã trình bày những quan điểm mới lạ đối với bạn đọc trong nước về xu thế toàn cầu hóa. Thực sự “Thế giới phẳng” không phải là một cuốn sách dễ đọc, có lẽ phần lớn người đọc không hiểu hết tư tưởng của tác giả gửi gắm qua đó thì các bạn trẻ vẫn cứ mua về cho mình, thể hiện ta là người có học thực, biết nắm bắt thị hiếu của nhân loại.

Sách khác với những thông tin nhanh, vắn tắt trên mạng. Sách đúng là người thầy của mỗi người. Mỗi cuốc sách như thể hiện được một khối lượng kiến thức khổng lồ, đọc lần một ta mới vỡ ra một số điều, nhưng đọc đến nhiều lần sau đó, nhiều năm sau đó thì mới hiểu được biết bao nhiêu điều hay, lẽ phải. Sách cũng có rất nhiều loại khác nhau cho nên là người đọc thông thái thì hãy biết chọn lựa sách đúng và phù hợp với chính mình.

Và tóm lại đọc sách chính là một nét văn hóa đẹp của con người. Có đọc sách thì chúng ta mới có thể tìm hiểu, tích lũy được nhiều kiến thức của nhân loại. Đọc sách để có thể suy ngẫm cũng như chiêm nghiệm về cuộc đời của mỗi người. Sách là người thầy soi đường chỉ lối về tri thức cũng như những kỹ năng cần thiết cho con người. Bạn và tôi trong xã hội ngày nay hãy biết phục dựng lại nét văn hóa đọc tố đẹp của dân tộc ta bạn nhé!

– Vấn đề: Những lưu ý khi sử dụng ChatGPT – thành tựu khoa học mới của thế kỉ XXI.

Xin chào cô giáo và các bạn, em tên là Nguyễn Thị Hoa, học sinh lớp 9A, trường THCS An Thượng, hôm nay em xin trình bày vấn đề: Những lưu ý khi sử dụng ChatGPT – thành tựu khoa học mới của thế kỉ XXI.

ChatGPT, tên gọi đầy đủ là Chat Generative Pre-training Transformer, là chatbot tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) do công ty khởi nghiệp OpenAI phát triển. Điểm nhấn của ChatGPT dựa trên kho kiến thức khổng lồ giúp ứng dụng có thể trả lời tương đối đầy đủ các câu hỏi mà người dùng đưa ra, bất kể về lĩnh vực gì, từ làm thơ, soạn nhạc, viết luận, tư vấn tình cảm cho đến lập trình… Không những vậy, việc trở nên phổ biến nhanh chóng càng tăng thêm sức mạnh cho chatbot này, khi chính những tương tác của người dùng sẽ được AI “học” và trở nên thông minh hơn.

Mặc dù, câu trả lời của ChatGPT không phải luôn đúng và đây cũng không phải là chatbot tích hợp AI đầu tiên trên thế giới, nhưng sự tăng trưởng chóng mặt của ứng dụng này có thể tạo ra bước ngoặt cho cuộc đua AI vốn ngày càng nóng. Các chuyên gia tin rằng, sản phẩm của OpenAI sẽ là đối thủ đáng gờm trong tương lai với Google.

Chatbot đình đám này là sản phẩm của OpenAI, startup thành lập vào năm 2015 bởi các doanh nhân và nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ. CEO OpenAI, Sam Altman, từng giữ chức Chủ tịch Y Combinator (quỹ đầu tư đỡ đầu cho các startup như Airbnb và Dropbox). Rót vốn vào OpenAI còn có nhiều nhân vật nổi tiếng ở thung lũng Silicon, như tỷ phú Elon Musk, nhà đồng sáng lập Likedln, Peter Thiel, hay gã khổng lồ Microsoft. Công ty này bắt đầu sản xuất những sản phẩm đầu tiên ứng dụng trí tuệ nhân tạo và máy học vào năm 2016 như bộ công cụ phát triển và so sánh thuật toán học tăng cường (Reinforcement-learning), hệ thống đào tạo phần mềm máy tính hoạt động độc lập (Universe). Năm 2019, công ty phát triển GPT-2, công cụ AI tạo ra những câu chuyện bịa đặt thuyết phục bằng cách sử dụng các đoạn trích từ kho dữ liệu 40 GB văn bản trên Internet. Năm 2021, OpenAI ra mắt Dall-E, công cụ cho phép tạo ra tác phẩm nghệ thuật từ chuỗi văn bản. Đầu tháng 12/2022, công ty đưa ChatGPT “chào sân” và ứng dụng này nhanh chóng thu hút 1 triệu người dùng đầu tiên sau chưa đầy 1 tuần.

Là một chương trình máy tính, ChatGPT sử dụng sức mạnh điện toán để phân tích kho dữ liệu văn bản khổng lồ sẵn có, từ đó chọn ra từ ngữ để ghép thành câu và đoạn văn phù hợp nhất đối với câu hỏi. OpenAI, công ty phát triển ChatGPT đã cảnh báo rằng, ứng dụng này “có thể tạo ra thông tin sai lệch” hoặc “đưa ra các hướng dẫn độc hại với nội dung sai trái”. Nguyên nhân sâu xa là AI chỉ đơn giản đưa ra phản hồi dựa trên thuật toán xác suất chứ không thực sự hiểu nội dung mà nó đang được hỏi. “Mặc dù ChatGPT không có trí thông minh thực sự, nó không hiểu ý nghĩa đằng sau các từ, nhưng ứng dụng này biết cách sắp xếp và sử dụng những từ đó dựa trên các văn bản đã có”, Josh Bersin, nhà sáng lập công ty tư vấn nhân lực Bersin & Associates nói. Ứng dụng này được “đào tạo” với kho dữ liệu khổng lồ từ sách, đoạn hội thoại và bài viết trên Internet. Với từng câu hỏi, nó dựa vào xác suất thống kê để chọn ra các từ có khả năng đi liền với nhau một cách liên tục cho đến khi hoàn thành 1 phản hồi. AI này hoạt động gần giống tính năng tự động điền/đoán từ (Auto-Complete) trên điện thoại thông minh. Dựa vào văn bản đầu vào và các dữ liệu quá khứ, smartphone có thể dự đoán từ mà người dùng chuẩn bị nhập vào. “ChatGPT thực hiện chính xác điều tương tự, nhưng trên một quy mô lớn hơn”, Michael Wooldridge, nhà nghiên cứu tại Viện Alan Turing trụ sở London cho hay.

Các chuyên gia tin rằng nhiều ngành nghề sẽ bị ảnh hưởng bởi các chatbot tương tự như ChatGPT, đặc biệt là với những công việc cơ bản có tính chất lặp đi lặp lại như kiểm thử tìm lỗi lập trình, soạn email cơ bản, truyền thông báo chí… Tuy nhiên, Search Engine Journal cho biết, hạn chế rõ nhất của ứng dụng này nói riêng cũng như AI nói chung, là khả năng biểu đạt cảm xúc hay suy nghĩ do cơ chế hoạt động chỉ dựa vào dữ liệu là thông tin và xác suất thống kê, thay vì ngữ cảnh cụ thể. Nhà nghiên cứu Christopher Bartel, Đại học Appalacian, nhận định chatbot này dù đưa ra nhiều thông tin, nhưng không thể thay thế hoàn toàn người viết vì nó không phản ánh được góc nhìn, trải nghiệm hay nhận thức cá nhân. Chi phí vận hành cũng là một điểm hạn chế của ChatGPT. Do đòi hỏi sức mạnh điện toán cực lớn, tính riêng chi phí máy chủ dành cho chatbot này đã rơi vào khoảng 100.000 USD/ngày, tương đương 3 triệu USD/tháng – Tom Goldstein, chuyên gia khoa học máy tính tại Đại học Maryland ước tính.

Như mình đã nêu ở trên, ChatGPT vẫn còn đang trong giai đoạn thử nghiệm và vẫn còn phải học hỏi rất nhiều từ những câu hỏi mà người dùng đặt ra, thì việc ChatGPT có thể làm được gì và thay thế những gì của con người vẫn còn là một ẩn số đối với nhà phát triển OpenAI. Nhưng mình – là một trong những người dùng tiềm năng của sản phẩm trí tuệ nhân tạo thông minh này, mình vẫn tin rằng ChatGPT có thể hướng đến các giải pháp thúc đẩy giảm tải công việc cho người dùng thay vì thay thế con người ở một số lĩnh vực công việc đặc thù. Để làm được điều đó, thay vì bạn nghĩ theo hướng tiêu cực là công việc hiện tại của bạn có thể ‘biến mất’ vì sự xuất hiện của những bộ công cụ tương tự ChatGPT, thì bạn nên tin tưởng rằng đó là tương lai của thế giới, còn phát triển là còn cơ hội việc làm trong mọi lĩnh vực của cuộc sống hiện đại.

– Vấn đề: Cần xác định mục tiêu học thế nào cho đúng?

Xin chào cô giáo và các bạn, em tên là Nguyễn Thị Hoa, học sinh lớp 9A, trường THCS An Thượng, hôm nay em xin trình bày vấn đề: Cần xác định mục tiêu học thế nào cho đúng?

Mục tiêu học tập của học sinh là một chủ đề rất quan trọng trong hệ thống giáo dục hiện nay. Mục tiêu này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân của học sinh mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội và quốc gia. Mục tiêu học tập của học sinh là gì? Mục tiêu học tập của học sinh khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân.

Một số học sinh học tập để đạt được điểm số cao, được chấp nhận vào trường đại học tốt, hoặc nhằm đạt được mục tiêu nghề nghiệp của mình. Trong khi đó, một số học sinh học tập vì đam mê và niềm yêu thích với kiến thức và kỹ năng học tập. Dù mục tiêu học tập của học sinh là gì, đó đều là mục tiêu học tập cá nhân và cần được tôn trọng. Có mục tiêu học tập giúp học sinh tập trung và nỗ lực hơn trong học tập.

Nếu học sinh biết rõ mục tiêu của mình trong học tập, họ sẽ dễ dàng chọn lựa những hoạt động học tập phù hợp và nỗ lực hơn để đạt được mục tiêu của mình. Điều này sẽ giúp họ đạt được kết quả tốt hơn trong học tập và cảm thấy hài lòng hơn với nỗ lực của mình. Có mục tiêu học tập giúp học sinh phát triển khả năng lãnh đạo và quản lý thời gian. Khi học sinh có mục tiêu học tập, họ sẽ có xu hướng tự tìm kiếm những cách để đạt được mục tiêu của mình. Điều này sẽ giúp họ phát triển khả năng lãnh đạo và quản lý thời gian để hoàn thành những công việc cần thiết để đạt được mục tiêu. Có mục tiêu học tập giúp học sinh phát triển khả năng giải quyết vấn đề. Trong quá trình học tập, học sinh sẽ gặp phải trường hợp khó khăn và thách thức. Nếu họ có mục tiêu học tập, họ sẽ có động lực để đối mặt với những vấn đề này và tìm cách giải quyết chúng.

Điều này sẽ giúp họ phát triển khả năng giải quyết vấn đề, một kỹ năng rất quan trọng trong cuộc sống. Có mục tiêu học tập giúp học sinh phát triển sự tự tin và tính trách nhiệm. Khi học sinh có mục tiêu học tập, họ sẽ tự tin hơn trong việc đối mặt với những thử thách và khó khăn trong học tập. Họ cũng sẽ cảm thấy có trách nhiệm với việc đạt được mục tiêu của mình và cần phải đưa ra những quyết định và hành động phù hợp để đạt được mục tiêu đó.

Ngoài ra, có mục tiêu học tập còn giúp học sinh phát triển kỹ năng học tập và kỹ năng sống. Học sinh sẽ học cách nghiên cứu, phân tích và sử dụng thông tin một cách hiệu quả. Họ cũng sẽ phát triển kỹ năng tổ chức, lập kế hoạch và quản lý thời gian để đạt được mục tiêu của mình. Những kỹ năng này rất quan trọng để học sinh có thể thành công trong cuộc sống sau này. Tuy nhiên, để có mục tiêu học tập, học sinh cần được định hướng và hỗ trợ từ các giáo viên và phụ huynh.

Các giáo viên và phụ huynh cần giúp học sinh tìm ra mục tiêu học tập của mình và tạo điều kiện để họ có thể đạt được mục tiêu đó. Họ cũng cần thường xuyên cung cấp phản hồi và động viên để học sinh tiếp tục nỗ lực và phát triển. Trong cuộc sông, mục tiêu học tập của học sinh rất quan trọng và ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân và xã hội. Có mục tiêu học tập giúp học sinh tập trung và nỗ lực hơn trong học tập, phát triển khả năng lãnh đạo và quản lý thời gian, giải quyết vấn đề, tự tin và trách nhiệm.

d) Kiểm tra, chỉnh sửa

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục d (trang 28,29) và đối chiếu với dàn ý đề văn đã làm ở bài này.