Tác giả – tác phẩm: Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI – Cánh diều

Tác giả – tác phẩm: Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI – Cánh diều

II. Tìm hiểu tác phẩm Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

1. Thể loại:

– Văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI thuộc thể loại văn bản thông tin.

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

3. Phương thức biểu đạt:

– Phương thức biểu đạt: thuyết minh.

4. Tóm tắt văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

– Sự thay đổi mực nước biển và nguyên nhân.

– Mực nước biển sẽ dâng bao nhiêu?.

– Lời kết.

5. Bố cục văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

– Phần 1 (từ đầu đến …biến dạng hình Trái Đất): chỉ ra sự thay đổi mực nước biển và các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó

– Phần 2 (tiếp đến …tăng chứ không giảm đi): Sự dâng của mực nước biển trong những năm gần đây.

– Phần 3 (phần còn lại): lời kết khẳng định việc giải quyết bài toán nước biển dâng.

6. Giá trị nội dung:

– Văn bản nói về sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đến cuộc sống con người là bài toán khó cần giải quyết trong thế kỉ XXI.

7. Giá trị nghệ thuật:

– Văn bản thông tin trình bày logic, rõ ràng, rành mạch làm tăng hiệu quả diễn đạt thông tin của văn bản.

– Văn bản sử dụng các kênh chữ, kênh hình có sự so sánh trong biểu đồ nhằm tăng tính thuyết phục cho văn bản.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

1. Thay đổi mực nước biển và nguyên nhân

– Sa-pô: giúp hình dung, nắm bắt được vấn đề trọng tâm của văn bản đề cập.

– Tác dụng của các số liệu: tăng tính xác thực, giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về tình trạng nghiêm trọng của hiện tượng nước biển dâng sẽ tác động mạnh mẽ như thế nào tới cuộc sống con người.

– Các yếu tố tác động đến sự thay đổi của mực nước biển:

+ Thủy triều: dao động lớn và tác động thường xuyên nhất.

+ Gió, bão: tác động của gió và áp suất khí quyển trở nên rõ ràng nhất khi xảy ra bão. Bão hay áp thấp nhiệt đới hình thành trong vài ngày → nước dâng do bão.

+ Khí hậu: diễn ra âm thầm.

– Sự khác nhau:

+ Do biến đổi khí hậu: diễn ra âm thầm, sự dâng lên thường rất nhỏ, chỉ vài mi-li-mét mỗi năm. Vì vậy, rất khó nhận biết trực tiếp bằng mắt thường mà không có các đo đạc và quan trắc. Lượng nước biển dâng tăng lên là vĩnh viễn và không đảo ngược được.

+ Do các nguyên nhân khác: do tính chất thay đổi theo mùa của gió, dòng chảy và tác động của các thành phần có chu kì dài của thủy triều. Dao động của thủy triều, gió hay do bão diễn ra đều đặn hàng năm nên không có sự thay đổi đáng kể.

2. Mực nước biển sẽ dâng như thế nào?

– Hình 1: Mực nước biển từ năm 1880 đến năm 2000 đã dâng lên đến hơn 0,2 mét (tương đương với 20 xăng-ti-mét)

→ Nước biển dâng phụ thuộc vào tốc độ ấm lên toàn cầu nhanh hay chậm.

– Điểm khác biệt: giai đoạn dâng không đều nhau. Có giai đoạn nước biển dâng chững lại, nhưng ngay sau đó lại tăng lên với tốc độ nhanh hơn. Trong những năm gần đây, mức tăng trung bình khoảng 3 mi-li-mét mỗi năm và việc tăng này có gia tốc, mức tăng của năm sau cao hơn hơn năm trước.

– Văn bản triển khai theo trình từ mức độ quan trọng của hiện tượng, giúp truyền tải thông tin đến người đọc một cách rõ ràng, cụ thể và chính xác → giúp người đọc nắm bắt được những dữ liệu quan trọng về hiện tượng này theo trình tự hợp lí, đầy logic.

3. Lời kết

– Nội dung: tóm gọn lại những thông tin chính trong văn bản, đồng thời chỉ ra mối đe dọa trong tương lai của hiện tượng nước biển dâng khi con người đang trong thời kì cách mạng công nghiệp hóa.

– Thông điệp: muốn con người có ý thức bảo vệ môi trường, cuộc sống của chúng ta.

– Vấn đề đặt ra trong văn bản không chỉ ảnh hướng tới riêng Việt Nam mà còn rất nhiều khu vực ven biển khác trên thế giới đang phải đối mặt.

→ Đặt ra thách thức với con người trong việc tìm hướng giải quyết, khắc phục hiệu quả về hiện tượng nước biển dâng.

– Một số đề xuất:

+ Các giải pháp bảo vệ chú trọng đến các can thiệp vật lý, giải pháp kĩ thuật công trình xây dựng cơ sở hạ tầng như xây dựng tường biển, tôn cao các tuyến đê, kè sông, kè biển, xây dựng đập ngăn nước mặn hoặc kênh mương để kiểm soát lũ lụt…

+ Chú trọng về các giải pháp thích ứng dựa vào hệ sinh thái như tăng cường trồng rừng phòng hộ ven biển, đầu tư vào đất ngập nước, bổ sung đất cho các bãi biển, cải tạo các cồn cát ven biển, trồng rừng ngập mặn…