Soạn bài (Nói và nghe trang 105) Thảo luận ý kiến về một hiện tượng trong đời sống – Cánh diều

Soạn bài (Nói và nghe trang 105) Thảo luận ý kiến về một hiện tượng trong đời sống – Cánh diều

1. Định Hướng

Thảo luận về một hiện tượng trong đời sống là một hoạt động tương tác, giúp phát triển kỹ năng giao tiếp, phản biện và làm việc nhóm. Dưới đây là một số bước và mẹo để thực hiện cuộc thảo luận một cách hiệu quả:

1. Chuẩn bị trước khi thảo luận

• Chọn lựa hiện tượng: Lựa chọn một hiện tượng đáng chú ý và có liên quan đến lứa tuổi hoặc trải nghiệm của các thành viên trong nhóm. Điều này sẽ giúp mọi người có hứng thú và đóng góp ý kiến một cách tích cực.
• Nghiên cứu sơ bộ: Mỗi thành viên nên tìm hiểu sơ bộ về hiện tượng sẽ thảo luận để có nền tảng kiến thức cơ bản, giúp cuộc thảo luận diễn ra trơn tru hơn.

2. Trình bày ý kiến

• Rõ ràng và cụ thể: Khi nêu ý kiến, cần phải rõ ràng, liệu có đồng tình hay phản đối với hiện tượng đang thảo luận. Trình bày quan điểm cá nhân một cách cụ thể và dễ hiểu.
• Đưa ra lí lẽ và bằng chứng: Sử dụng các dẫn chứng, ví dụ, hoặc số liệu thống kê để hỗ trợ cho ý kiến của mình. Các bằng chứng này cần tin cậy và liên quan trực tiếp tới vấn đề.

3. Sử dụng công cụ hỗ trợ

• Công nghệ thông tin và hình ảnh: Trong cuộc thảo luận, có thể sử dụng các công cụ như PowerPoint, tranh ảnh hoặc video để làm rõ thêm các điểm mình muốn nói. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trình bày mà còn giúp người nghe dễ hiểu và nhớ lâu hơn.

4. Tương tác trong cuộc thảo luận

• Lắng nghe các ý kiến khác: Một phần quan trọng của thảo luận là lắng nghe các ý kiến từ những người khác. Điều này không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn giúp mở rộng quan điểm và có thể chỉnh sửa hoặc củng cố lập trường của bản thân.
• Phản biện lịch sự: Khi không đồng tình, hãy phản biện một cách lịch sự và xây dựng, đưa ra các lí lẽ và bằng chứng mạnh mẽ để bảo vệ quan điểm của mình.

5. Kết luận

• Tóm tắt và tổng kết: Cuối cuộc thảo luận, một người nên tóm tắt những điểm chính đã được thảo luận và những ý kiến đồng thuận hay chưa giải quyết được. Điều này giúp mọi người rời cuộc thảo luận với sự rõ ràng về những gì đã đạt được.

Cuộc thảo luận về một hiện tượng đời sống không chỉ là cơ hội để trau dồi kiến thức và kỹ năng giao tiếp mà còn là dịp để học hỏi từ người khác và phát triển tư duy phản biện, đặc biệt quan trọng trong học tập và sự nghiệp tương lai.

2. Thực hành

Bài tập (trang 105 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Thảo luận về hiện tượng háo danh và “bệnh” thành tích trong đời sống.

a) Chuẩn bị

– Xem lại dàn ý đã làm ở phần Viết và nội dung các văn bản đã học như Đổi tên cho xã (Lưu Quang Vũ), Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục (Mô-li-e),…Có thể thêm, bớt các nội dung cần thiết của dàn ý để đáp ứng yêu cầu của việc thảo luận.

– Xác định đối tượng nghe, bối cảnh trình bày để chuẩn bị nội dung phù hợp.

– Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video,…và máy chiếu. màn hình (nếu có).

b) Nói và nghe

– Việc thảo luận cần theo hình thức: Một học sinh trình bày ý kiến của mình, sau  đó, các bạn khác nêu câu hỏi hoặc phát biểu ý kiến cá nhân (có thể bổ sung, tán thành hoặc phản đối ý kiến của người trình bày,…).

– Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục c (trang 35) và đối chiếu với dàn ý đề văn đã làm ở bài này.

*Bài nói tham khảo

HS tham khảo các ý dưới đây, sau đó xây dựng thành bài thảo luận:

– Bệnh thành tích khác hoàn toàn với ý thức phấn đấu để đạt thành tích bởi một bên chỉ chú trọng đến cái bên ngoài, một bên chú ý đầy đủ đến các mặt bên ngoài và bên trong; một bên chỉ chú ý đến lợi ích cá nhân, một bên hướng tới khẳng định mình bằng những đóng góp thật sự có giá trị.

– Biểu hiện của háo danh, “bệnh thành tích”: vì thành tích, chạy theo thành tích mà bất chấp điều kiện và nhu cầu thực tế tạo ra những thành tích giả tạo cốt để tạo uy tín cá nhân, để che mắt dư luận hoặc đế nhận sự khen thưởng của cấp trên…

– Nguyên nhân khách quan:

+ Cơ chế đánh giá, khen thưởng của Nhà nước chủ yếu dựa vào thành tích đạt được trong quá trình hoạt động của các tập thể, cá nhân.

+ Khả năng quản lí của các cơ quan chủ quản chưa thật chặt chẽ nên khi đánh giá lại chủ yếu dựa vào những báo cáo hoặc thành tích bề nổi, chưa thực sự xem xét phân tích để đánh giá chính xác thực chất.

+ Tâm lí xã hội vẫn chú trọng đến thành tích, kết quả mà chưa thực sự coi trọng phương pháp, quá trình.

– Nguyên nhân chủ quan:

+ Do hạn chế về tư tưởng nên dễ bị cám dỗ, cuốn hút bởi những yếu tố bề nổi, bên ngoài.

+ Do kém cỏi trong nhận thức nên không thấy được mối quan hệ cần thiết phải có giữa danh và thực, thành tích bề nổi và giá trị thực sự bên trong.

+ Do thiếu ý thức trách nhiệm nên không chú ý đến việc xây dựng nền tảng, gốc rễ cho một sự phát triển bền vững mà chỉ chạy theo những kết quả giả tạo đế thỏa mãn nhu cầu cá nhân ích kỉ.

– Hậu quả:

+ Với sự phát triển nhân cách con người: Sự tồn tại của bệnh thành tích sẽ làm hình thành cả một lớp người chạy theo thành tích, sống trong những điều giả tạo và góp phần tạo nên một thế giới giả tạo. Tất cả những thứ giả tạo sẽ hủy hoại hoặc chí ít cũng làm lệch lạc sự phát triển nhân cách của con người.

+  Với môi trường xã hội và sự phát triển của đất nước:

* Môi trường xã hội: tạo thành một môi trường với những cạnh tranh không lành mạnh, những quan hệ không lành mạnh.

* Sự phát triển của đất nước: khi thành tích chỉ là giả hoặc không có giá trị thật, nó không những không tạo động lực cho sự phát triển của đất nước mà còn có thể đem đến những rạn nứt, suy thoái nghiêm trọng.

c) Kiểm tra và chỉnh sửa

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục d (trang 36) và đối chiếu với dàn ý đề văn đã làm ở bài này.