Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt – Kết nối tri thức

Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt – Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Em biết những bài hát như:

+ Câu chuyện đầu năm

+ Ước nguyện đầu xuân

+ Mùa xuân đó có em

+ Đón xuân này nhớ xuân xưa

– Tranh ảnh về mùa xuân:

Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Kết nối tri thức

Câu 2 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Em thích nhất là thời tiết và khung cảnh mùa xuân ở quê em: Thời tiết mùa xuân ấm áp, dễ chịu chứ không lạnh giá như mùa đông. Hoa đào, hoa mơ nở rực rỡ đầy cành tô điểm cho đời sức sống mới. Cây cối trút bỏ lớp áo xám xịt của mùa đông để nô nức đâm chồi, nảy lộc. Con đường làng em rộn ràng người đi lại: người đi chúc tết, đi hội làng, đi chợ xuân… ai nấy đầy vui mừng, rạng rỡ.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Kết nối: Có phải “ai cũng chuộng mùa xuân” không?

– Đúng vì: “Tự nhiên như thế: Ai cũng chuộng mùa xuân”

2. Hình dung: Những loài cây sắp trổ lá, đơm hoa vào mùa xuân.

– Những loài cây sắp trổ lá, đơm hoa vào mùa xuân:

+ Cây mai

+ Cây đào

+ Cây chổi mận

3. Hình dung: Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc.

– Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc:

+ Có mưa riêu riêu

+ Gió lành lạnh

+ Có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh

+ Có tiếng trống chèo

+ Có câu hát huê tình

4. Theo dõi: Chú ý những cảm giác của tác giả trong mùa xuân

– Những cảm giác của tác giả trong mùa xuân:

+ Thấy một cái thú giang hồ “êm ái”

+ “lòng mình say sưa”

+ “muốn phát điên”

+ “ngồi yên không chịu được”

+ Tim “trẻ hơn”, “đập mạnh hơn”

+ Thấy ai cũng muốn “yêu thương”

+ Lòng ấm lạ lùng

+ Lòng cảm như hoa nở, bướm ra ràng

5. Hình dung: Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp thời điểm sau rằm tháng Giêng

– Tết chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong… nức một mùi man mác

– Mưa xuân thay cho mưa phùn

– Trên giàn hoa lím, ong đi kiếm nhị hoa

– Trên nền trời có làn sáng hồng hồng lúc tám, chín giờ

6. Hình dung: Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng

– Đêm xanh biêng biếc

– Có mưa dây

– Thấy rõ cánh sếu bay

– Trời rét một cách nên thơ

– Có những đêm không mưa, trời sáng lung linh và mười giờ tối trăng mọc cao lên đỉnh đầu

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Bài văn là nỗi niềm nhớ thương, yêu mến của tác giả về cảnh đẹp mùa xuân trên quê hương ông.

Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Kết nối tri thức

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội vào đầu tháng Giêng:

+ Cây mai, cây đào, cây chổi mận tràn đầy nhựa sống

+ Mưa riêu riêu, không khí lành lạnh

+ Có tiếng nhạn kêu trong đêm, tiếng trống chèo, câu hát huê tình

– Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội sau rằm tháng Giêng

+ Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt như đầu Giêng nhưng nức một mùi hương man mác

+ Mưa xuân thay cho mưa phùn

+ Độ tám, chín giờ: nền trời sáng hồng hồng

+ Cuối tháng Giêng có những đêm trăng đẹp

– Chi tiết miêu tả không gian gia đình.

+ Đoàn tụ, êm đềm

+ Trên kính, dưới nhường

+ Bàn thờ Phật, Thánh, Tổ tiên khiến lòng ấm lạ

Câu 2 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

* Trong cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy:

– Con người

+ Thấy một cái thú giang hồ “êm ái”

+ “lòng mình say sưa”

+ “muốn phát điên”

+ “ngồi yên không chịu được”

+ Tim “trẻ hơn”, “đập mạnh hơn”

+ Thấy ai cũng muốn “yêu thương”

+ Lòng ấm lạ lùng

+ Lòng cảm như hoa nở, bướm ra ràng

– Thiên nhiên:

+ Con nai thấy nắng ấm thì “bò ra nhảy nhót”

+ Mầm non cây cối trỗi dậy

Câu 3 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Nhận xét:

+ Tác giả diễn tả lòng mình khi mùa xuân đến thật tinh tế, uyển chuyển: Đó là cái cảm giác vui mừng, phấn khởi, thấy lòng “say sưa”, “muốn phát điên”, “ngồi yên không chịu được” khi xuân đến.

Câu 4 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân”:

+ Tác giả đưa ra vấn đề: Ai cũng chuộng mùa xuân

+ Tiếp theo, tác giả giải thích lí do ai cũng chuộng mùa xuân vì cảnh đẹp, không khí đoàn tụ bên gia đình, …

+ Cuối cùng, tác giả bày tỏ cảm xúc yêu mùa xuân và miêu tả cảnh cuối tháng Giêng

Câu 5 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả dùng các cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu.

– Cách viết này cho em hiểu tác giả là một người sống vui vẻ, lạc quan, yêu đời. Ông yêu quê hương và mùa xuân trên quê hương tha thiết.

Câu 6 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): 

– Em chọn câu: “Ấy đấy cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho người ta muốn phát điên lên như thế đấy”

– Theo em, đặc điểm đó của lời văn có tác động đến cảm nhận của người đọc: Giúp người đọc hình dung rõ hơn về cảm xúc yêu mùa xuân của tác giả.

* Viết kết nối với đọc 

Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí xuân quê hương em.

Đoạn văn tham khảo:

Thế là mùa xuân tươi đẹp đã tới. Đàn chim én từ đâu rủ nhau về, bay lượn khắp bầu trời. Chúng cất cao tiếng hót đón chào mùa xuân. Thoảng trong bầu không khí trong lành, làn mưa bụi quyện theo hoa xoan tím lớp lớp rơi đầy ngõ. Cũng có những ngày nắng xuân yếu ớt, ửng hồng, nhuộm vào cảnh vật. Hoa đào, hoa mơ nở rực rỡ đầy cành tô điểm cho đời sức sống mới. Cây cối trút bỏ lớp áo xám xịt của mùa đông để nô nức đâm chồi, nảy lộc. Con đường làng em rộn ràng người đi lại: người đi chúc tết, đi hội làng, đi chợ xuân… ai nấy đầy vui mừng, rạng rỡ. Mùa xuân đã mang lại cho thiên nhiên, đất trời bao điều kì diệu và tươi mới.