Tác giả – tác phẩm: Tiếp xúc với tác phẩm – Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức

Để tiếp cận với một tác phẩm nghệ thuật, trước tiên tác giả nêu rõ về đời sống vật thể và đời sống hình tượng của nó. Nội dung của một tác phẩm không phải chỉ đơn thuần là cấu trúc vật chất của nó, mà chính là cái hình tượng nghệ thuật mà tác phẩm mang đến. Sau đó, tác giả đi sâu vào phân tích giá trị chủ quan của tác phẩm. Bản chất thực tế của một tác phẩm chính là sự hiện diện của một hiện thực hình tượng. Cuối cùng, tác giả nhấn mạnh đến việc nội dung của tác phẩm sẽ được người xem mở rộng. Đời sống tinh thần và thẩm mỹ của hình tượng không bao giờ ngừng phát triển. Nó tồn tại, di chuyển và phong phú theo từng thời điểm, môi trường, và tầng lớp xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến sự hiểu biết và nhận thức của con người.

5. Bố cục văn bản Tiếp xúc với tác phẩm

Gồm 3 phần

– Phần 1: Từ đầu đến “mà nó chuyên chờ”: Đời sống vật thể và đời sống hình tượng của tác phẩm.

– Phần 2: Tiếp đến “ít ra là vậy”: Giá trị chủ quan của tác phẩm.

– Phần 3: Còn lại: Nội dung của tác phẩm được người xem mở rộng.

6. Giá trị nội dung

Văn bản chỉ ra các bước tiếp xúc với nghệ thuật:

– Đời sống vật thể và đời sống hình tượng của tác phẩm.

– Giá trị chủ quan của tác phẩm.

– Nội dung của tác phẩm được người xem mở rộng.

7. Giá trị nghệ thuật

– Các luận điểm trong văn bản triển khai theo một trật tự logic, các luận điểm có sự liên kết với nhau, có tính định hướng nhằm giải đáp những vấn đề nhận thức và tư tưởng đặt ra trong tác phẩm (quan hệ giữa các yếu tố tạo nên đối tượng).

– Các luận điểm đi thẳng vào vấn đề, có tính nghệ thuật, hợp tình hợp lí.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Tiếp xúc với tác phẩm

1. Nội dung các khái niệm đời sống vật thể và đời sống hình tượng được tác giả sử dụng trong văn bản.

– Đời sống vật thể: tồn tại vật thể như một đời sống đồ vật. Ví dụ bức tranh Em Thúy là một tấm vải, khổ 45 x 60 cm, rằng nó được vẽ bằng màu dầu, kiểu hội họa bác học châu Âu, rằng nó có khung bằng gỗ,… đó là đồ vật.

– Đời sống hình tượng: tồn tại tinh thần như một hình tượng nghệ thuật của giá trị thẩm mĩ, thể hiện nội dung của tác phẩm. Ví dụ ở bức tranh Em Thúy, hiện tượng phân hóa này không xảy ra trên bức tranh. Hiện tượng này xảy ra trong ý thức tôi, ở cái khả năng trừu tượng hóa của đầu óc con người.

2. Vấn đề giá trị chủ quan của tác phẩm.

– Cái tiêu chuẩn “phản ánh đúng hiện thực”, cái tầm quan trọng của đề tài và khách thể, đối với mĩ thuật, nên hiểu như thế nào? Không nhất thiết phải thấu hiểu đề tài và khách thể là gì, rồi mới hiểu được tác phẩm.

– Khi đổi chủ đề và tên gọi thì giá trị thẩm mĩ hay ý nghĩa nội dung cũng không hề thay đổi, vì bản chất hiện thực vẫn vậy, vẫn là một.

– Bản chất hiện thực ở một tác phẩm không hề là cái kết cấu vật thể của đề tài, hình thù, tên gọi mà chính là cái hiện thực hình tượng.

3. Vai trò của người xem, người đọc trong việc giúp hình tượng nghệ thuật trường tồn.

– Hiện thực và nội dung của tác phẩm còn sinh nở vô hạn trong đầu óc và con mắt người xem. Một tác phẩm hàm súc bao giờ cũng dành cho trí tưởng tượng của người xem một cách tự do hé mở, chờ đợi ở người xem bù đắp sự chủ quan.

– Người xem, người đọc giúp hình tượng nghệ thuật trên đó được thức tỉnh, sống lại và sống thêm một cuộc đời mới.