Soạn bài: Lập dàn ý bài văn nghị luận

I. Tác dụng của việc lập dàn ý

Phần này đã được trình bày chi tiết ở SGK Ngữ Văn 10 tập 2 trang 89.

II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận

Đề bài: Nêu ý kiến của em về giá trị của sách qua câu nói của nhà văn M. Go-rơ-ki: “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới”.

1. Mở bài: mở bài trực tiếp

– Nêu khái quát vai trò và tác dụng của sách trong đời sống

– Dẫn câu nói của M. Go-rơ-ki

2. Thân bài

a. Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người, ghi lại những hiểu biết về tự nhiên và xã hội:

– Sách là sản phẩm tinh thần của con người.

– Sách là kho tàng tri thức của nhân loại.

b. Sách mở rộng trước mắt chúng ta những chân trời mới:

– Sách giúp chúng ta hiểu những lĩnh vực về thế giới tự nhiên và xã hội.

– Sách giúp chúng ta vượt qua thời gian và không gian.

– Sách là người bạn tâm tình gần gũi, giúp ta tự hoàn thiện về nhân cách của mình.

c. Mỗi chúng ta cần có thái độ đúng với sách và việc đọc sách:

– Nên đọc và cảm nhận các loại sách tốt, phê phán các loại sách có hại.

– Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú đọc và học theo sách có nội dung tốt.

– Học những điều hay trong sách bên cạnh việc học thực tế trong cuộc sống.

3. Kết bài: mở rộng vấn đề

– Tình hình thị trường sách phức tạp: số lượng đầu sách nhiều, chất lượng sách không đảm bảo, sách giả, …

– Trong tình hình ấy, cần làm những việc để lựa chọn sách tốt: qua lời giới thiệu của thầy cô, phương tiện thông tin đại chúng.

– Đặt vấn đề hiện nay giới trẻ có nhiều cách để cập nhật thông tin và giải trí, đọc sách có còn hấp dẫn và mang lại hiệu quả cao không? …

III. Luyện tập

Câu 1: Bàn về câu nói của Bác Hồ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”

a. Bổ sung các ý:

– Mối quan hệ giữa tài và đức trong mỗi người.

– Trong quá trình rèn luyện, cần phải thường xuyên phấn đấu để hướng đến sự hoàn thiện tài và đức.

b. Lập dàn ý:

– Mở bài

+ Giới thiệu lời dạy của chủ tịch Hồ Chí Minh

+ Định hướng tư tưởng bài viết

– Thân bài

+ Giải thích câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh

+ Khẳng định ý nghĩa lời dạy của Bác đối với việc rèn luyện và tu dưỡng của mỗi cá nhân. (có tài mà không có đức là người vô dụng)

+ Phương hướng phấn đấu và rèn luyện để thực hiện tốt lời dạy của Bác. (mối quan hệ giữa tài và đức, phương thức phấn đấu, rèn luyện)

– Kết bài

Khẳng định chúng ta phải thường xuyên rèn luyện phấn đấu để có tài và đức.

Câu 2: Dàn ý

a. Mở bài

– Những khó khăn trong cuốc sống thường hạn chế việc phát huy khả năng của con người. Từ thực tế đó, dân gian đã đúc kết nên cấu tục ngữ: “Cái khó bó cái khôn “.

– Câu tục ngữ trên có giá trị như thế nào? Ta cần hiểu và vận dụng vào cuộc sống như thế nào cho đúng ?

b. Thân bài

– Giải thích câu tục ngữ:

+ cái khó: những khó khăn, trở ngại trong thực tế cuộc sống.

+ bó: là sự trói buộc, kìm hãm.

+ cái khôn: khả năng suy nghĩ, sáng tạo của con người.

+ ý nghĩa câu tục ngữ: Những khó khăn trong cuộc sống thường hạn chế nhiều đến việc phát huy tài năng, sức sáng tạo của con người.

– Câu tục ngữ có cái đúng và cái chưa đúng:

+ mặt đúng: quá trình vận động, phát triển của mỗi cá nhân thường chịu ảnh hưởng, tác động của hoàn cảnh khách quan.

+ mặt chưa đúng: bài học trên còn phiến diện, chưa đnáh gái đúng mức vai trò sự nỗ lực chủ quan của con người. Trên thực tế, nhiều người gặp khó khăn những vẫn vươn lên khắc phục khó khăn, thu được thành quả, …

– Câu tục ngữ cho ta nhiều bài học quý:

+ trước khi suy tính vấn đề gì cần tính đến những điều kiện khách quan để hạn chế tối đa sự phụ thuộc của vấn đề đó vào yếu tố bên ngoài.

+ trong hoàn cảnh nào cũng cần đặt lên hàng đầu sự nỗ lực chủ quan, lấy ý chí và nghị lực để vượt qua khó khăn.

c. Kết bài

– Trước hoàn cảnh khó khăn, càng phải quyết tâm khắc phục.

– Cần có tâm thế sẵn sàng biến khó khăn thành môi trường để rèn luyện bản lĩnh, giúp ta thành công trong cuộc sống.