- Soạn bài Tri thức ngữ văn lớp 10 trang 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thần Trụ trời – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Thần Trụ trời hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Thần Trụ Trời chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Thần Trụ Trời hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Thần Trụ Trời – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Đi san mặt đất – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Đi san mặt đất hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Đi san mặt đất chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Đi san mặt đất hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Đi san mặt đất – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 19 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Cuộc tu bổ lại các giống vật – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Cuộc tu bổ lại các giống vật hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Cuộc tu bổ lại các giống vật chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Cuộc tu bổ lại các giống vật hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Cuộc tu bổ lại các giống vật – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Nghe và nhận xét, đánh giá nội dung hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ôn tập lớp 10 trang 34 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Tri thức ngữ văn lớp 10 trang 35 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Gặp Ka-Ríp và Xi-La – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Gặp Ka-ríp và Xi-la hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Gặp Ka-ríp và Xi-la chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Gặp Ka-ríp và Xi-la hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Gặp Ka-ríp và Xi-la – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 50 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ôn tập lớp 10 trang 62 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Tri thức ngữ văn lớp 10 trang 63 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Hương Sơn phong cảnh – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Hương Sơn phong cảnh hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Hương Sơn phong cảnh chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Hương Sơn phong cảnh hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Hương Sơn phong cảnh – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thơ Duyên – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Thơ duyên hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Thơ duyên chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Thơ duyên hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Thơ duyên – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Lời má năm xưa – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Lời má năm xưa hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Lời má năm xưa chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Lời má năm xưa hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Lời má năm xưa – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 71 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Nắng đã hanh rồi – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Nắng đã hanh rồi hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Nắng đã hanh rồi – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Nắng đã hanh rồi hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ôn tập lớp 10 trang 79 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Tri thức ngữ văn lớp 10 trang 80 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Tranh Đông Hồ – Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Tranh Đông Hồ – nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Tranh Đông Hồ – nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Tranh Đông Hồ – nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Tranh Đông Hồ – nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống; Thêm một bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Nhật – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Thêm một bản dịch “Truyện Kiều” sang tiếng Nhật hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Thêm một bản dịch “Truyện Kiều” sang tiếng Nhật chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Thêm một bản dịch “Truyện Kiều” sang tiếng Nhật hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Thêm một bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Nhật – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Lí ngựa ô ở hai vùng đất – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Lí ngựa ô ở hai vùng đất hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Lí ngựa ô ở hai vùng đất chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Lí ngựa ô ở hai vùng đất hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Lí ngựa ô ở hai vùng đất – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 90 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Chợ nổi – Nét văn hóa sông nước miền Tây – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Chợ nổi – nét văn hóa sông nước miền Tây hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Chợ nổi – nét văn hóa sông nước miền Tây chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Chợ nổi – nét văn hóa sông nước miền Tây hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Chợ nổi – nét văn hóa sông nước miền Tây – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết báo cáo kết quả nghiên cứu có sử dụng trích dẫn, cước chú và phương tiện hỗ trợ – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Nghe và nắm bắt nội dung trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ôn tập lớp 10 trang 107, 108 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Tri thức ngữ văn lớp 10 trang 109 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thị Mầu lên chùa – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Thị Mầu lên chùa hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Thị Mầu lên chùa chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Thị Mầu lên chùa hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Thị Mầu lên chùa – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Huyện Trìa xử án – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Huyện Trìa xử án hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Huyện Trìa xử án chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Huyện Trìa xử án hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Huyện Trìa xử án – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Đàn Ghi – ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 127 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Xã Trưởng – Mẹ Đốp – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Xã Trưởng – Mẹ Đốp hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Xã Trưởng – Mẹ Đốp chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Xã Trưởng – Mẹ Đốp hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Xã Trưởng – Mẹ Đốp – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Huyện Trìa, Đê Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến (tuồng đồ) hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Huyện Trìa, Đê Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến (tuồng đồ) chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Huyện Trìa, Đê Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến (tuồng đồ) hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Huyện Trìa, Đê Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến (tuồng đồ) – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết một bản nội quy ở nơi công cộng – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Viết một bản hướng dẫn ở nơi công cộng – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Thảo luận nhóm về một vấn đề có ý kiến khác nhau – Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Ôn tập lớp 10 trang 148 Tập 1 – Chân trời sáng tạo
Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ – Chân trời sáng tạo
Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ
* Tri thức về kiểu bài:
– Phân tích, đánh giá một bài thơ: chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ ấy.
* Yêu cầu đối với kiểu bài:
-Về nội dung:
• Xác định được chủ đề và phân tích, đánh giá ý nghĩa, giá trị của chủ đề bài thơ.
• Phân tích, đánh giá được một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật như dạng thức xuất hiện của chủ thể trữ tình, kết cấu, từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,…
– Về kĩ năng:
• Lập luận chặt chẽ, thể hiện được những suy nghĩ, cảm nhận của người viết về bài thơ.
• Có bằng chứng tin cậy từ bài thơ.
• Diễn đạt mạch lạc, sử dụng được các câu chuyển tiếp, các từ ngữ liên kết giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.
• Bố cục bài viết gồm 3 phần:
Mở bài: giới thiệu bài thơ và tác giả; nêu nhận xét khái quát về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
Thân bài: lần lượt phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ.
Kết bài: khẳng định lại giá trị chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ; tác động của bài thơ đối với bản thân hoặc cảm nghĩ về tác phẩm.
* Hướng dẫn phân tích ngữ liệu tham khảo:
Sức gợi tả của hình ảnh trong bài thơ Thu điếu ( Nguyễn Khuyến )
Câu 1 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Ngữ liệu trên có phải một bài viết hoàn chỉnh không? Căn cứ vào đâu để nhận định như vậy?
Trả lời:
Ngữ liệu trên không phải là một bài văn hoàn chỉnh vì nó chưa có phần mở bài và kết bài
Câu 2 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nội dung phân tích, đánh giá được trình bày theo cách tách riêng chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật hay kết hợp hai nội dung? Cách trình bày như vậy có ưu điểm gì?
Trả lời:
Nội dung phân tích đánh giá được trình bày theo cách kết hợp hai nội dung chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật. Mỗi đoạn văn là một trích dẫn câu đề và kèm sau đó là lời phân tích nghệ thuật của câu đề đó. Điều này giúp bố cục bài rõ ràng và các ý sẽ được thể hiện rõ và logic hơn, dễ dàng cho người đọc và hiểu đươc
Câu 3 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Xác định các ý chính được trình bày trong ngữ liệu.
Trả lời:
+ Không gian trong và lạnh của ao thu
+ Sự tĩnh lặng của không gian
+ Sự cao rộng của không gian
Câu 4 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Để làm sáng tỏ sức gợi tả của hình ảnh trong bài thơ Thu điếu, tác giả đã dùng những dẫn chứng, lí lẽ nào?
Trả lời:
+ Không gian trong và lạnh từ hình ảnh ”ao thu”, ”mặt nước”, ”thuyền câu”
+ Sự tĩnh lặng của không gian từ hình ảnh ”sóng biếc”, ”lá vàng”
+ Sự cao rộng của không gian từ hình ảnh ”tầng mây”, ”ngõ trúc”, các tính từ ”lơ lửng”, ”trong vắt”,..
Câu 5 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Việc đánh giá chủ đề và hình thức nghệ thuật có xuất phát từ đặc trưng thể loại của tác phẩm không?
Trả lời:
Điều này xuất phát từ đặc trưng thể loại của tác phẩm. Ví dụ như thơ trữ tình sẽ thiên về hình ảnh cảm xúc lãng mạng, dùng nhiều từ miêu tả đậm chất thơ cơ trữ tình. Hay như văn hiện thực sẽ là cách kể, miêu tả hiện thực, những từ ngữ thực tế và mạnh cảm xúc thực tại.
* Thực hành viết theo quy trình
Đề bài (trang 75 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hãy viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của một bài thơ ( thơ lục bát, thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt ).
Bước 1: Chuẩn bị viết
Xác định tác phẩm truyện, mục đích viết, người đọc
Nên chọn phân tích, đánh giá bài thơ đáp ứng được những tiêu chí như:
– Được bản thân và nhiều bạn khác yêu thích.
– Có chủ đề và những điểm đặc sắc về hình thức nghệ thuật dễ nhận thấy.
– Có độ dài phù hợp.
Trả lời các câu hỏi sau để xác định mục đích viết, người đọc: Viết văn bản này nhằm mục đích gì? Ai sẽ là người đọc văn bản?
Thu thập tài liệu:
Phạm vi lựa chọn của bạn khá rộng. Đó có thể là:
– Một bài ca dao.
– Một bài thơ bát cú, một bài thơ tứ tuyệt (hay thơ bốn câu)
Bạn cần quyết định chọn một bài thơ, đoạn thơ trong các trường hợp trên làm đối tượng phân tích đánh giá, đồng thời tìm đọc một số bài viết liên quan.
Khi đọc tư liệu, bạn cần:
– Ghi chép, đánh dấu những ý kiến nhận xét, đánh giá liên quan đến văn bản mình sẽ phân tích.
– Xem xét các ý kiến đã đề cập đến những phương diện nào, chưa đề cập phương diện nào của văn bản thơ mà bạn sẽ phân tích? Bản thân mình đồng tình với ý kiến nào hoặc có ý kiến nào khác không?
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
Tìm ý
Trả lời các câu hỏi:
– Bài thơ đề cập đến vấn đề gì? Tác giả đề cập đến vấn đề đó với thái độ, tình cảm như thế nào?
– Đưa ra một số dẫn chứng quan trọng (trích dẫn từ bài thơ) có thể minh họa cho các ý tương.
Khi tìm ý cho việc phân tích, đánh giá chủ đề của một bài thơ, bạn cần đặt và trả lời các câu hỏi: Chủ đề của bài thơ này là gì? Chủ đề đó có gì sâu sắc, mới mẻ? Chủ đề đó bao gồm các khía cạnh nào?
Lập dàn ý
Xây dựng hệ thống luận điểm bằng cách chọn lọc, sắp xếp các ý đã tìm; lần lượt chi tiết hóa từng luận điểm.
Chẳng hạn, nếu chọn phân tích bài thơ “Cảnh Khuya” (Hồ Chí Minh) thân bài có thể triển khai:
1. Nét đặc sắc về chủ đề của bài thơ “Cảnh Khuya”: Kết hợp hài hòa tình yêu thiên nhiên với trách nhiệm của vị lãnh tụ kháng chiến.
2. Những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ Cảnh khuya: Bố cục chặt chẽ, ngôn ngữ hàm súc, bút pháp gợi tả, so sánh độc đáo.
Một ví dụ khác: Trong ngữ liệu tham khảo, khi phân tích, đánh giá Sức gợi tả của hình ảnh trong bài “Thu điếu”, luận điểm (lí lẽ và bằng chứng) được tác giả sắp xếp như sau:
1. Ấn tượng về không gian “trong” và “lạnh” từ các hình ảnh: ao thu, mặt nước…
2. Ấn tượng về không gian tĩnh lặng từ các hình ảnh: “sóng biếc”, “lá vàng”.
3. Ấn tượng về không gian cao rộng, thanh vắng từ các hình ảnh “tầng mây”, “ngõ trúc”; các tính từ “lơ lửng…xanh ngắt.”…
Bước 3: Viết bài:
Bài mẫu:
Cảnh khuya” nằm trong số những bài thơ trữ tình đặc sắc, bài thơ viết vào thời điểm cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra vô cùng ác liệt, Bác Hồ đã viết bài thơ “Cảnh khuya” trong hoàn cảnh đó.
“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.
(1947 – Hồ Chí Minh)
Bài thơ miêu tả cảnh khuya núi rừng một đêm trăng, nói lên những suy tư lo lắng của Bác Hồ đối với vận mệnh của dân tộc. Hai câu đầu làm hiện lên trước mắt người đọc một bức tranh sơn thủy về cảnh suối rừng, trăng ngàn Việt Bắc. Nhà thơ thao thức lắng nghe tiếng suối chảy rì rầm, êm nhẹ và trong trẻo từ rừng sâu vọng đến: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”.
Suối là vẻ đẹp chốn lâm quyền, vẻ đẹp rừng già Việt Bắc. Bác lấy tiếng suối so sánh với tiếng hát, là khúc nhạc rừng ví với tiếng hát xa, êm ái, ngọt ngào của con người, làm cho cảnh khuya chiến khu trở nên gần gũi, mang hơi ấm cuộc đời. Câu thơ làm ta liên tưởng đến tiếng suối trong bài “Côn Sơn ca” của Ức Trai hơn 600 năm về trước:
“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai…”
Hai hồn thơ trở nên gần gũi, thân thiết. Nguyễn Trãi đã về Côn Sơn “quê cũ” để xa lánh bụi trần, danh lợi, lấy suối đá thông trúc làm bầu bạn. Bác Hồ cũng đến chốn lâm tuyền Việt Bắc, xây dựng chiến khu đánh Pháp. Suối trở thành bài ca câu hát nâng đỡ tâm hồn Bác trong những năm dài kháng chiến gian khổ.
Tả suối, nghệ thuật của Bác thật điêu luyện: Lấy cái động (tiếng suối chảy) để miêu tả cái tĩnh (Cảnh khuya) làm nổi bật sự thanh vắng, tĩnh lặng của chiến khu một đêm trăng. Càng về khuya, núi rừng như chìm trong vắng lặng mênh mông. Bác “chưa ngủ” nên mới nghe rõ âm thanh rì rầm suối chảy. Câu thứ hai tả trăng ngàn: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Hai vế tiểu đối gợi lên cảnh đẹp hài hòa của cảnh vật thiên nhiên. Trăng được nhân hóa, rất thơ mộng “lồng” vào cổ thụ, bóng cổ thụ lại “lồng” vào hoa. Cảnh thiên nhiên trở nên hữu tình, huyền ảo. Chữ “lồng” được láy hai lần, chất thơ trữ tình mang hồn người, quyến rũ. Ánh trăng trải khắp núi rừng, dát vàng xuống rừng cây, “lồng” và trùm lên cổ thụ. Cảnh rừng có tầng cao, tầng thấp, có mảnh sáng, mảnh mờ. Nét vẽ tinh tế, gam màu nhẹ và tươi mát, sự phối sắc tài tình, mĩ cảm, hấp dẫn.
Nếu như ở hai câu thơ đầu Bác chỉ miêu tả về thiên nhiên thì đến hai câu thư cuối ta thấy được hình ảnh một vị lãnh tụ đang trằn trọc không ngủ. Hai câu thơ cho chúng ta hiểu rõ thêm được tâm hồn yêu thiên nhiên của Bác nhưng cũng chính thiên nhiên lại khiến cho tâm hồn ấy trằn trọc chẳng thể nào ngủ nổi vì thiên nhiên mà nỗi lo cho đất nước càng dâng cao khiến cho vị lãnh tụ không thể nào chợp mắt. Giữa vầng trăng sáng vằng vặc giữa cảnh khuya trong trẻo có một người đang thao thức không yên .Người hòa mình vào thiên nhiên để cất tiếng thơ ngợi ca thiên nhiên núi rừng song đó chỉ là giây phút phiêu du vào mây gió còn tâm hồn người thực sự đang gửi gắm ở một chân trời khác: Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Chưa ngủ, thao thức, bồi hồi vì “lo nỗi nước nhà”. Nhà nước đang bị giặc Pháp xâm lăng, con thuyền kháng chiến đang băng qua ghềnh thác thì vị “thuyền trưởng” chưa thể ngủ ngon giấc được! Nguyễn Trãi đã từng thao thức vì đại nghĩa:
“Còn một tấc lòng âu việc nước
Đêm đêm thức nhẵn nẻo sơ chung”
(Quốc âm thi tập)
Bác Hồ cũng thao thức: “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Cùng mang trong tâm hồn một tình yêu lớn đối với đất nước và nhân dân, thơ của bác chứa chan tình yêu nước. Có thể nói, câu thơ bình dị, sáng tỏ như một chân lý, để lại ấn tượng sâu sắc.
“Cảnh khuya” bài thơ tứ tuyệt làm đẹp nền thơ ca kháng chiến. Câu thơ giàu hình tượng và truyền cảm. Cảnh và tình hòa hợp, vừa cổ kính, vừa hiện đại. Tình yêu nước thiết tha, tình yêu thiên nhiên trong sáng là cốt cách vẻ đẹp của bài thơ.
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa
Sau khi viết xong, em đọc lại bài viết và tự đánh giá theo bảng điểm:
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 Chân trời sáng tạo hay nhất, ngắn gọn khác:
Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích đánh giá một bài thơ
- Soạn bài Thơ Duyên – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Thơ duyên hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Thơ duyên chính xác nhất – Chân trời sáng tạo
- Nội dung chính bài Thơ duyên hay nhất – Chân trời sáng tạo
- Thơ duyên – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
- Soạn bài Lời má năm xưa – Chân trời sáng tạo
- Tóm tắt Lời má năm xưa hay, ngắn nhất – Chân trời sáng tạo
- Bố cục Lời má năm xưa chính xác nhất – Chân trời sáng tạo