Hương Sơn phong cảnh – Tác giả tác phẩm (mới 2022) – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

Tác giả – tác phẩm: Hương Sơn phong cảnh – Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

I. Tác giả văn bản Hương Sơn phong cảnh

– Chu Mạnh Trinh (1862-1905)

Hương Sơn phong cảnh - Tác giả tác phẩm (mới 2022) - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

– Quê quán: Hưng Yên

– Đỗ tiến sĩ năm 1892, làm quan đến chức Án sát. Năm 1903 từ quan về quê.

– Phong cách nghệ thuật: Tài hoa, phong nhã; am hiểu cầm, kì, thi họa, …

– Tác phẩm chính: Hương Sơn phong cảnh,…

II. Tìm hiểu tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

1. Thể loại: Hát nói

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được trích trong tập thơ Việt Nam ca trù biên khảo do Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng Huệ biên soạn

Hương Sơn phong cảnh - Tác giả tác phẩm (mới 2022) - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

3. Phương thức biểu đạt: Biều cảm

4. Bố cục

– Đoạn 1: 4 câu thơ đầu: Giới thiệu khái quát phong cảnh Hương Sơn được tả từ xa trong tầm mắt của du khách

– Đoạn 2: 10 câu thơ giữa: Cảnh suối, rừng và tiếng chuông chùa nơi Hương Sơn

– Đoạn 3: 5 câu cuối: Cảm xúc của tác giả khi đến Hương Sơn

5. Giá trị nội dung:

– Miêu tả cảnh đẹp Hương Sơn

– Những rung động của tác giả trước thiên nhiên đất nước

6. Giá trị nghệ thuật:

– Hệ thống từ miêu tả tượng hình, tượng thanh gợi cảm

– Ngôn ngữ giàu sức gợi tả, gợi cảm

Hương Sơn phong cảnh - Tác giả tác phẩm (mới 2022) - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

1. Giới thiệu khái quát phong cảnh Hương Sơn được tả từ xa trong tầm mắt của du khách

– Bầu trời cánh Bụt: bốn từ đã gợi cho người đọc cảm giác đến một nơi thần tiên thoát tục, không gian mênh mông thanh khiết.

– Hương Sơn đẹp còn bởi khung cảnh hùng vĩ của núi non trùng điệp.

– Nhịp 2/2 và điệp từ “non non”, “nước nước”, “mây mây”, như bày ra một quần thể núi non sông nước hang động trập trùng, vốn là nét độc đáo của nơi này.

– Giọng điệu câu thơ thể hiện vẻ ngạc nhiên thích thú, niềm sung sướng thỏa mãn khi được đến một nơi nổi tiếng

– Câu hỏi và cách nhắc lại lời người xưa để khẳng định một lần nữa vẻ đẹp của Hương Sơn. (Thủ Hương Sơn ao ước bấy lâu nay./“Đệ nhất động” hỏi lờ đây có phải?)

=> Người ngắm cảnh không chỉ là tín đồ hành hương mà còn là du khách yêu cảnh thiên nhiên, yêu đất nước, một thi nhân dào dạt cảm xúc.

2. Cảnh suối, rừng và tiếng chuông chùa nơi Hương Sơn

– Điệp từ “này”, cách liệt kê các địa danh giúp người đọc hình dung ngay vẻ đẹp của một quần thể có cao thấp, có suối, chùa, hang, động, có thiên tạo lẫn nhân tạo.

– Riêng đối với hang động ở Hương Sơn, nhà thơ không chỉ nêu tên mà dừng lại tả cụ thể, tỉ mỉ trong bốn câu (Nhác trông lên ai khéo họa hình,/Đá ngủ sác long lanh như gấm dệt/Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,/Gập ghềnh mấy lối uốn thang mây)

– Đại từ “ai” được dùng ở đây diễn tả sự kinh ngạc trước vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên. Theo dân gian, trong hang động có hai ngả, đường lên trời và đường xuống âm phủ.

=> Câu thơ tả thực mà vẫn lãng mạn với màu sắc, đường nét, ánh sáng và cảm giác huyền ảo, bồng bềnh như tiên cảnh.

3. Cảm xúc của tác giả khi đến Hương Sơn

– Cảm xúc và suy nghĩ về đất nước (Chừng giang sơn còn đợi ai đây,/Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt)

+ Giang sơn, trước hết là muốn nói đến cảnh Hương Sơn, là thiên nhiên tươi đẹp, sâu xa hơn là nói đến đất nước đang cần đến tấm lòng của con người. Câu thơ bày tỏ tình yêu nước thầm kín của nhà nho Chu Mạnh Trinh.

+ Với hệ thống từ ngữ của đạo Phật, kết thúc bài thơ tác giả đưa ta trở về không khí thần tiên thoát tục của cảnh Hương Sơn, mang lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

=> Câu thơ cuối là tâm trạng của nhân vật trữ tình. Ở đây ta không chỉ tìm thấy một nhà thơ sống phóng khoáng lãng tử, thoát ly hiện thực mà còn là một kẻ sĩ nặng lòng với đất nước.

Hương Sơn phong cảnh – Tác giả tác phẩm (mới 2022)

Học tốt bài Hương Sơn phong cảnh

Các bài học giúp bạn để học tốt bài Hương Sơn phong cảnh Ngữ văn lớp 10 hay khác: