Khoa học tự nhiên 6 Bài 10: Các thể của chất và sự chuyển thể – Kết nối tri thức

Lý thuyết KHTN 6 Bài 10: Các thể của chất và sự chuyển thể (hay, chi tiết)

A. Tóm tắt lý thuyết

I. Các thể của chất: thể rắn, thể lỏng và thể khí

Thể rắn Thể lỏng Thể khí
Hình dạng Hình dạng cố định

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Hình dạng theo vật chứa

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Hình dạng theo vật chứa

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Khả năng lan truyền (hay khả năng chảy) Không chảy được

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Có thể rót được và chảy tràn trên bề mặt

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Dễ dàng lan tỏa trong không gian theo mọi hướng

Các thể của chất và sự chuyển thể | Kết nối tri thức

Khả năng chịu nén Rất khó nén Khó nén Dễ nén
Ví dụ Đinh sắt, hòn đá, chậu nhôm, mâm đồng, cốc thủy tinh,… Nước, rượu, dầu ăn, xăng,… Không khí, khí oxygen, khí nitrogen,…

II. Sự chuyển thể của chất

1. Sự nóng chảy và sự đông đặc

– Sự nóng chảy: là quá trình chất chuyển từ thể rắn sang thể lỏng.

Ví dụ:

– Vào mùa hè, nhiệt độ tăng nên băng tuyết tan dần thành nước lỏng

– Khi lấy que kem khỏi tủ lanh, do nhiệt độ môi trường cao hơn trong tủ lạnh nên kem bị chảy, chuyển từ thể rắn sang thể lỏng.

– Sự đông đặc: là quá trình chất chuyển từ thể lỏng sang thể rắn.

Ví dụ: Vào mùa đông, nhiệt độ thấp, nước bị đông đặc tạo thành băng tuyết.

 

 2. Sự hóa hơi và sự ngưng tụ 

– Sự ngưng tụ là quá trình chất chuyển từ thể hơi sang thể lỏng.

Ví dụ: Thả đá vào cốc nước bình thường, một lúc sau xung quanh cốc có các giọt nước li ti đọng lại. Hiện tượng này là do hơi nước trong không khí gặp lạnh ngưng tụ lại thành nước lỏng bám quanh cốc.

Khoa học tự nhiên 6 Bài 10: Các thể của chất và sự chuyển thể - Kết nối tri thức

– Sự hóa hơi: là quá trình chất chuyển từ thể lỏng sang thể hơi

+ Sự bay hơi: là sự hóa hơi xảy ra trên bề mặt chất lỏng

Ví dụ : Hơi nước từ các hồ nước nóng

+ Sự sôi: là sự hóa hơi xảy ra trên bề mặt và cả trong lòng khối chất lỏng

Ví dụ: Nước sôi

Tổng kết bài học

– Sự bay hơi và ngưng tụ xảy ra tại mọi nhiệt độ

– Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự sôi của một chất xảy ra tại nhiệt độ xác định

– Ở điều kiện thích hợp, chất có thể chuyển từ thể này sang thể khác

B. Phương pháp giải

1. Nêu điểm giống và khác nhau giữa sự nóng chảy và sự đông đặc

Sự nóng chảy Sự đông dặc
Giống Là sự chuyển thể qua lại giữa thể rắn và thể lỏng
Khác là quá trình chất chuyển từ thể rắn sang thể lỏng là quá trình chất chuyển từ thể lỏng sang thể rắn.

2. Nêu điểm giống và khác nhau giữa sự bay hơi và sự ngưng tụ

– Giống nhau: đều đề cập tới sự thay đổi giữa trạng thái hơi và trạng thái lỏng ,xảy ra với nhiều chất khác nhau, xảy ra tại mọi nhiệt độ

– Khác nhau:

Sự bay hơi Sự ngưng tụ
Là quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể hơi Là quá trình chuyển từ thể hơi sang thể lỏng

3. Nêu điểm giống và khác nhau giữa sự bay hơi và sự sôi.

– Điểm giống nhau: đều là sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi.

– Điểm khác nhau :

Sự bay hơi Sự sôi
Quá trình Chất lỏng chỉ bay hơi trên mặt thoáng Chất lỏng vừa hóa hơi trong lòng chất lỏng vừa hóa hơi trên mặt thoáng
Nhiệt độ Xảy ra ở bất kì nhiệt độ nào. Chỉ xảy ra ở nhiệt độ sôi.

Trắc nghiệm KHTN 6 Bài 10: Các thể của chất và sự chuyển thể (có đáp án)

Câu 1: Hiện tượng tự nhiên nào sau đây là do hơi nước ngưng tụ?

A. Tạo thành mây          B. Gió thổi           C. Mưa rơi            D. Lốc xoáy

Câu 2: Sự chuyển thể nào sau đây xảy ra tại nhiệt độ xác định?

A. Ngưng tụ                 B. Hóa hơi              C. Sôi               D. Bay hơi

Câu 3: Một số chất khí có mùi thơm tỏa ra từ bông hoa hồng làm ta có thể ngửi thấy mùi hoa thơm. Điều này thể hiện tính chất nào của thể khí?

A. Dễ dàng nén được

B. Không có hình dạng xác định

C. Có thể lan tỏa trong không gian theo mọi hướng

D. Không chảy được

Câu 4: Chất làm bình chứa phải ở thể rắn vì:

A. Vì vật rắn dễ nén

B. Vật rắn có hình dạng theo vật chứa

C. Vật rắn có hình dạng cố định và rất khó nén

D. Vật rắn thường đẹp hơn

Câu 5 :Khi làm muối từ nước biển, người dân làm muối (diêm dân) dẫn nước biển vào các ruộng muối. Nước biển bay hơi, người ta thu được muối. Theo em, thời tiết như thế nào thì thuận lợi cho nghề làm muối?

A. Trời lạnh

B. Trời nhiều gió

C. Trời hanh khô

D. Trời nắng nóng

Khoa học tự nhiên 6 Bài 10: Các thể của chất và sự chuyển thể – Kết nối tri thức