Bài 21: Môi trường đới lạnh

(trang 67 sgk Địa Lí 7): – Quan sát các hình 21.1, 21.2 và 21.3, hãy:

– Tìm ranh giới của môi trường đới lạnh ở hai bán cầu.

– Nêu diễn biến nhiệt độ và lượng mưa trong năm ở đới lạnh.

Trả lời:

– Ranh giới của môi trường đới lạnh ở hai bán cầu:

+ Môi trường đới lạnh nằm từ đường vòng cực đến hai cực.

+ Đới lạnh ở Bắc Cực là đại dương, còn ở Nam Cực là lục địa.

– Diễn biến nhiệt độ và lượng mưa trong năm ở đới lạnh (Hon – man – Ca – na – đa):

+ Nhiệt độ tháng cao nhất (tháng VII) dưới 10oC, nhiệt độ tháng thấp nhất (tháng II) dưới – 30oC. Số tháng có nhiệt độ trên 0oC: 3,5 tháng (từ tháng VI đến giữa tháng IX), số tháng có nhiệt độ dưới 0oC: 8,5 tháng (từ giữa tháng IX đến tháng V). Biên độ nhiệt năm cao (đến 40oC). Nhìn chung , khí hậu ở đới lạnh quanh năm lạnh lẽo, chỉ có từ 3 đến 3,5 tháng mùa hạ, nhưng cũng không bao giờ nóng đến 10oc.

+ Lượng mưa trung bình năm 133mm, các tháng mưa nhiều nhất (hai tháng VII và VIII) không quá 20mm/tháng, các tháng còn lại mưa ít (dưới 20mm/tháng và chủ yếu dưới dạng tuyết rơi). Nhìn chung lượng mưa ở đới lạnh rất thấp , phần lớn dưới dạng tuyết rơi.

(trang 68 sgk Địa Lí 7): – Quan sát các hình 21.4 và 21.5, so sánh sự khác nhau giữa núi băng và băng trôi.

Trả lời:

– Núi băng là một khối băng khổng lồ

– Băng trôi là những tảng băng có kích thước to nhỏ khác nhau, nhưng nhỏ hơn núi băng

Câu 1: Tính chất khắc nghiệt của đới lạnh thể hiện như thế nào?

Lời giải:

– Nhiệt độ trung bình mùa đông luôn dưới -10oC, mùa hạ ngắn và ít khi nóng đến 10oC. Mặt đất đóng băng quanh năm, chỉ tan một lớp mỏng trên mặt vào mùa hạ.

– Lượng mưa trung bình năm dưới 500mm, phần lớn dưới dạng tuyết,…

Câu 2: Tại sao lại nói đới lạnh là vùng hoang mạc lạnh của Trái Đất?

Lời giải:

Vì có sự giống nhau giữa môi trường hoang mạc với môi trường đới lạnh, thể hiện ở:

– Lượng mưa trung bình năm ít ,dưới 500mm: rất khô hạn

– Khí hậu rất khắc nghiệt: biên độ nhiệt năm và ngày rất lớn.

– Có rất ít người sinh sống, động thực vật nghèo nàn.

Câu 3: Giới thực vật và động vật ở đới lạnh có gì đặc biệt?

Lời giải:

– Động thực vật ở đới lạnh có những nét khác biệt so với các giới khác (về cách thích nghi với môi trường sống khắc nghiệt, chủ yếu là đối với động vật)

– Động vật có 2 cách chống lại cái lạnh:

+ Chống lạnh chủ động: có lớp lông dày hoặc lớp mỡ dày dưới da, sống thành đàn đông đúc để sưởi ấm cho nhau.

+ Chống lạnh thụ động: ngủ đông để giảm tiêu hao năng lượng trong giai đoạn lạnh nhất, hoặc di cư đến nơi ấm áp hơn để tránh mùa đông.

– Khí hậu quá lạnh ở hai cực không thích nghi với đời sống của thực vật nên chúng chỉ phát triển trong thời gian ngắn ngủi mùa hạ và chủ yếu ở ven biển băng Bắc Cực. Ở Nam Cực không có thực vật vì quá lạnh.

Câu 4: Đoạn văn sau đây mô tả cuộc sống trong ngôi nhà băng của người I-nuc (E-xki-nô). Cho biết người I-nuc đã thích nghi với mùa đông giá lạnh như thế nào?

“Cuộc sống trong ngôi nhà băng thật chẳng tiện nghi chút nào nhưng con người vẫn phải sống cho qua mùa đông giá lạnh từ – 30oC đến – 40oC. Nhà băng là nơi cư trú tốt nhất cho người I-nuc, các chú chó và lương thực của họ. Nhờ có ngọn đèn mỡ hải cẩu thắp liên tục, nhiệt độ trong nhà luôn duy trì từ 0oC đến 2oC. Vào nhà, người ta phải cởi bỏ bộ quần áo khoác ngoài bằng da và lông thú đã lạnh cứng lại, để tránh băng tan làm ướt người. Cơ thể cần luôn khô ráo, điều đáng sợ nhất trong ngôi nhà là sự hỗn tạp của hơi người, mùi thịt cá tươi, mùi lông chó, mùi mỡ hải cẩu cháy và mùi bếp núc. Trên trần chỉ có một lỗ thông hơi nhỏ cho cả ngôi nhà đông đúc, lối ra vào đã bị đống quần áo nút kín lại”

Lời giải:

– Về nhà ở: ngôi nhà băng chật chội luôn được sưởi ấm bằng ngọn đèn mỡ hải cẩu và chỉ có một lỗ thông hơi nhỏ.

– Về cách chống lạnh: mặc quần áo da và lông thú, luôn giữ cơ thể khô ráo.